Hakkari Gezi Rehberi

---

Doğa ve su sporları severler artık Hakkari’de buluşuyor

Kayak ve kış sporları

Kış mevsiminde kar kalınlığının yaklaşık dört metreyi bulduğu dağların ve aynı zamanda yüksek rakımlı yaylaların bulunduğu Hakkâri’de, yılın en az altı ayı kayak keyfi yaşanır.  Türkiye’de kayakla en erken tanışıp en son vedalaşan illerin başında Hakkâri gelir. Hakkâri’de yağan kar, kayak ve kış sporları için oldukça uygundur. Hakkâri, temiz ve güzel havada kayak yapmanın, dağ havası almanın keyfini doyasıya yaşanabileceğiniz doğa harikası konumuyla farklıdır. Hem amatör kayakçılar hem de profesyonel kayakçılar için elverişli pistleri vardır. Şehir merkezine 12 kilometre mesafede bulunan 2 bin 700 metre rakımlı Mergabüt Kayak Tesisleri 900 metre uzunluğunda bir teleski ve üç katlı bir dağ evi ile nisan ayı sonuna kadar hizmet verir. Mergabüt kayak tesisleri konumu itibarıyla ilin kuzey cephesinde yer alır.

---

Dağcı ve kayakçıların tutkusu olan tur kayağı için Hakkâri’de 2 bin 700 metre rakımdan başlayıp 3 bin 700 metre rakımlara kadar varan pistler yer alır. Bu pistlerin başında ise;  Bercelan Yaylası, Cennet Cehennem Vadisi, Cilo Sat Gölleri, Bay Köyü’dür. Ayrıca Hakkâri merkeze 12 kilometre uzaklıkta bulunan Mergabüt kayak tesislerinde, atlı kızak için ideal parkurlar vardır. Atlı kızak Hakkâri’de alternatif kış sporları olarak gösterilir. Kış sporlarının Türkiye’de daha etkin olarak tanınmasına olanak sunacak bu tesisler, aynı zamanda gençlerin bu sporlara olan ilgisini artırmaya olumlu katkı sunacaktır.

---

Rafting

Zap Suyu üzerinde, 189 kilometrelik parkurda rafting yapma imkanı vardır. Yaklaşık 86.5 metreküp ortalama debisi ile Türkiye’nin en hızlı akan akarsularından biri olan Zap Suyu, rafting yapmak için Türkiye’deki en doğru adrestir. Zap Suyu, hem yeni başlayanlar hem de adrenalini en yüksek seviyede yaşamak isteyen profesyonel sporcular için uygun rafting parkurlarına sahiptir. Bir taraftan Zap'ın azgın sularıyla mücadele ederken, diğer taraftan vadideki doğa ile baş başa kalma heyecanı sunabilen nadir yerlerden biri olan Zap Suyu'nda rafting yapmanın sunduğu bir diğer ayrıcalıklı fırsat ise vadi boyunca doğal yapılarını hiç kaybetmemiş olan yol üstü köylerdir. Bu köylerde mola verip, köylerin kendine özgü kültürlerinin ürünü olan yöresel kahvaltı ve yemekleri tatma şansı da yakalayabilirsiniz. Hakkâri coğrafyasında rafting sporu için Zap Suyu'nun yanı sıra Yüksekova Nehil Çayı ile Şemdinli Pesan Çayı da doğal parkur olanaklarına sahiptir.

---

Dağcılık

Türkiye’nin güneydoğu ucunu oluşturan, doğuda İran ve güneyde Irak sınırına kadar uzanan Hakkâri ili, Türkiye’nin en değişken topografyaya sahip dağlık yörelerinin başında gelir. Doğu Anadolu Bölgesi’nin güneydoğusunu oluşturan ve ‘Hakkâri Yöresi’ olarak adlandırılan bu alan kuzeyden Asya ve güneyden Arabistan platformlarının birbirlerini itmeleri ile oluşmuştur. Yer yer kırılmak suretiyle yükselen bu dağlık alanlar genellikle kuzeyden güneye ve doğudan batıya uzanan akarsularla parçalanmış çok dik ve derin vadilerin oluşmasına neden olmuştur. Şüphesiz yörenin bu oluşum sürecinin jeolojik zaman dilimi içinde yerinin yeni sayılması ve maruz kaldığı basınç, morfolojik bir birim olan ovalık alanların son derece sınırlı kalmasına da sebebiyet vermiştir.

---

Özgürce gezip tırmanabilecek, kamp yapılabilecek Cilo Buzul sıradağlarında keşfedilmeyi bekleyen 3 bin metre üzerinde onlarca zirve bulunur. Hakkâri’de zirve tırmanışı, kamp veya doğa yürüyüşleri gibi değişik faaliyetler yürütülebilecek başlıca dağları şöyle sıralanabiliriz; Cilo Buzul Sıradağları, Türkiye’nin en yüksek ikinci zirvesi olan Reşko zirvesi, Büyük Hamza, Küçük Hamza, Köşedireği, Kadın Parmağı, Poyraz Tepesi, Karadağ, Büyük Yaka’dır.

---

Yine bölgede yer alan buzullar ise; Reşko Buzulu, Suppadurek Buzulu, Köşedireği Buzulu, İz bırak Buzulu, Çiçek Vadisi Buzulu’dur.

---

Dağ ve yol bisikleti

Muhteşem manzarası ve bakir doğasıyla Hakkâri merkezde bulunan Zap Vadisi, pedal çevirmek için ideal doğal parkurlara sahiptir. 180 kilometrelik parkura sahip olan Zap Vadisi, pedal çevirmenin yanı sıra huzur dolu saatler yaşamanıza da olanak tanır. Zap Suyu boyunca rafting yapan sporcuları izlemek, yol üstünde bulunan köyleri ziyaret etmek, yemeklerinin tadına bakmak, dağlardan kaynağını alan soğuk kar sularından içmek, yol üstü restoranlarda  taze alabalık yemek ya da bahar mevsiminde doğada yetişen mantarlar ile ızgara keyfi yapmak yaşanabileceklerinizden sadece bazılarıdır. Hakkâri’de dağ bisikleti için birden çok dağ yolu bulunur. Berçelan Yaylası, Durankaya Beldesi, Mergabüt Yaylası, Cennet Cehennem Vadisi, Feraşin Yaylası ve Konak Köyü’ne giden yollar bu keyifli etkinlikteki rotalarınız olacak. Hakkâri’de dağ bisikleti sporu yapmak beraberinde farklı keyifleri de içerir.

---

Doğa yürüyüşü (Trekking)

Doğasever insanların, doğal güzellikleri yaşamak ve doğada bulunmak amacıyla başlattıkları trekking, günümüzde alternatif bir turizm haline dönüştü. Trekking, kent stresinden uzaklaşmak amacıyla günübirlik ya da 2 ila 3 haftalık turlar şeklinde, profesyonel bir rehber eşliğinde kente yakın parkurlar ya da yabancı ülkelerde gerçekleştirilen bir spor türüdür.

---

Hakkâri, bakir doğası, sisli vadileri, dört mevsimde dağlarının zirvelerinde eksilmeyen kar örtüsü ile doğa yürüyüşleri için birçok alternatif sunar. Hakkâri, sahip olduğu doğası ve iklimi ile yılın dört mevsiminde doğa yürüyüşleri için uygundur. Hakkâri merkezde; Helil Vadisi, Mergabüt Yaylası, Berçelan Yaylası, Ağaçdibi Köyü Vadisi, Kırıkdağ Vadisi, Erziki Vadisi, Yüksekova ilçesinde; Cilo Sat Gölleri, Şemdinli ilçesinde; Bağlar (Nehri) Köyü, Çukurca ilçesinde; Narlı Köyü ve Tiyar Vadisi trekking alanlarının başında gelir.

---

Yamaç paraşütü

Yamaç paraşütünde, eğimli ve yüksek bir tepeye açık olarak serilen paraşüt, pilotun koşmaya başlaması ile hava ile dolar ve pilotla birlikte havalanır. Uçuşların süresi kullanılan malzemenin performansı ve pilotun tecrübesine bağlıdır. Öte yandan Hakkâri ve çevresinde, 2 bin metre rakımdan başlayıp 3 bin 500 metre rakımlara kadar varan tepelerde yılın altı ayı boyunca yamaç paraşütü yapılabilir. Dört tarafı dağlarla kaplı olan Hakkâri şehir merkezinde, dağların oluşturduğu sıcak hava dalgası sayesinde doğaseverler, saatlerce havada kalıp çetin bir coğrafyayı izleme ve fotoğraflama şansı yakalar. Yüksekova ilçesi Gever ovası ile Meydanbelek Yaylası yamaçlarından yapılan uçuşlar bölgede bulunan düzlüklerde tamamlanır. Herhangi bir engelin bulunmaması inişi son derece güvenli kılıyor. Hakkâri il merkezinde ve ilçelerde birden çok yamaç paraşütü parkuru bulunur. Belirlenen başlıca uçuş bölgeleri ise; Berçelan Yaylası, Mergabüt Kayak Merkezi, Mergan Yaylası, Cilo Sat Dağları, Gever Ovası ve Meydanbelek Yaylası’dır.

---

Kayaklı yamaç paraşütü

Adrenalin tutkunları tarafından, son yıllarda yamaç paraşütü ile kayağın birleştirilmesiyle oluşturulan bir spor dalı olan kayaklı yamaç paraşütüdür. Dağlardan süzülen kayakçıların yer yer uçtuğu, zaman zaman da kaydığı, adrenalini yüksek kayaklı yamaç paraşütü Türkiye’de yeni yeni yaygınlaşmaya başladı. Kayaklı yamaç paraşütü, Hakkâri’de son iki yıldır yapılıyor. Yılın en az altı ayı karla kaplı dağları ve yayaları ile Hakkâri, kayaklı yamaç paraşütü için doğaseverlere birçok alternatif uçuş bölgesi sunuyor. Hakkâri’de kayaklı yamaç paraşütü için belirlenmiş başlıca uçuş bölgeleri; Berçelan Yaylası, Mergabüt Kayak Merkezi, Mergan Yaylası, Cilo Sat Dağları ve Meydanbelek Yaylası’dır.

---

Bölge tarihi Paleolitik Çağlara kadar uzanıyor

Türkiye'nin güneydoğu köşesinde derin ve uzun Zap Vadisi'nin güney yamacına kurulu, dört bir yanı dağlarla çevrili olan Hakkâri Anadolu, Mezopotamya ve İran üçgeninde yer alan coğrafi konumuyla birçok topluluğa ev sahipliği yapmıştır. Birçok millete vatan olma şansı tanıyan bölge tarihi Paleolitik Çağlara uzanıyor. İl sınırları içinde çeşitli yerlerde bulunan kaya resimleri Neolitik Çağ'a da işaret etmektedir. M.Ö. 6. yüzyıl başlarına kadar bölgeye Urartular egemen olmuştur. Çevrenin zorlu koşullarına rağmen güçlü bir örgütlenme gerçekleştiren Urartular, bölgede sivil ve askeri amaçlı, 'Ordu Yolu' olarak adlandırılan bir ulaşım ağı kurmayı başardılar. Urartu toprakları zaman zaman Assur tehdidi yaşadı ve M.Ö. 560 yılında Med saldırısı ile ortadan kaldırıldı. Urartularla birlikte Assurluları da yok eden Medler, Pers istilası ile tarih sahnesinden silinmiştir. Perslerin egemenliğine ise Büyük İskender son vermiştir. Büyük İskender'in ardından İran'da bir krallık kuran Partların, Sasanilerin ve Müslüman Arapların hâkim olduğu yörede, sırayla; Roma, Bizans, Selçuklu, İlhanlı, Karakoyunlu, Akkoyunlu, Safevi dönemleri yaşanır. Yazılı olarak bölge adına ilk defa Arap kaynaklarında rastlanır. Van Gölü'nün güneyine düşen bölge, 'Hakkâriye' (Hakkarların beldesi) adıyla anılmaktadır. Hakkar aşireti bölgede bugün de varlığını sürdüren, 12 Ertuşi (Hertuşi) oymağıyla 12 Pinyanişi oymağından oluşur. Hakkâri 1536'da Kanuni Sultan Süleyman döneminden itibaren Osmanlı egemenliğine girdi ve bugünkü adını aldı.

---

Öte yandan 1847 yılına kadar Osmanlı idaresinde ‘hükümet’ statüsünde Hakkâri Beyleri tarafından yönetilen Hakkâri önce Erzurum Vilayetine sonra Van Vilayetine bağlı bir sancak merkezi konumuna ulaşır. Ardından başlı başına bir vilayet olan Hakkari, 1926’da Van’ın bir ilçesi olan Hakkâri 1936’da tekrar il statüsüne ulaştı.

---

Doğası ile başınızı döndürecek Hakkari’ye bir de buradan bakın

Hakkari Kayak Merkezi

Hakkari Kayak Merkezi, il merkezine 12 kilometre mesafede bulunur. Merga Bütan Yaylası’nda her yıl yerli ve yabancı birçok turistin ziyaret ettiği Hakkari Kayak Merkezi, 2 bin 700 rakımlı bir yerdedir. Kentte bulunan bu kayak merkezi, 2014 yılında DAKA aracılığı ile hizmette açıldı ve merkezde özellikle kış mevsiminde doluluk oranı oldukça artıyor. Bu nedenle erken rezervasyon hayati önem taşıyor.

---

Ore Şelalesi

Hakkari’de bulunan bu şelale görülmeye değer bir doğal güzelliktir. Şelale, özellikte yaz mevsiminde başta yöre halkı olmak üzere çevre illerden de birçok kişiyi ağırlar. Serin havası, soğuk suyu, yeşilliği ve manzarası ile insanları büyüleyen Ora Şelalesi, Hakkari gezinizde mutlaka listenizde yer almalı.

---

Cilo Bozları

Türkiye’nin en yüksek ikinci büyük dağı olma özelliği taşıyan Cilo Bozları dağlarında dört mevsim boyunca kar bulunur. Burada 3 bin 500 yıllık dağda buz kütlelerinde oluşan mağaraları görmeniz mümkün. Buz kütlerinden oluşan manzara ise gerçekten görmeye değerdir.

---

Cennet Cehennem Vadisi

Hakkari il merkezine 45 kilometre uzaklıkta bulunan bu Cennet Cehennem Vadileri, kent turizmine önemli katkı sunan lokasyonlarından biridir. Bölgede, hem buzulların oluşturduğu kütlelere rastlarken hem de çiçek ve yeşilliğe tanık edeceğiniz bu eşsiz manzara büyüleyicidir. 3 bin 500 rakımlı Cilo Dağı’nda bu manzaraya bakmak insanda farklı duygular uyandırıyor. Bölgeye giden doğaseverlerle kamp, dağ sporları, kaya tırmanışları, doğa yürüyüşleri gibi etkinliklere katılabileceğiniz gibi gizli kalan doğal güzellikleri de keşfetme şansı da yakalayacaksınız.

---

Seyithan Gölü

Seyithan Gölü, Berçelan Yaylası’nda yer alır. Dağın zirvesinde oluşan çöküntüde kar ve pınar suları ile beslenen göl, berrak suyu ve masmavi rengi ile buraya gelenlere sakin ve huzur dolu saatler sunuyor. Adını, Hakkari beylerinde olan Seyit Han’dan alan göl, ziyaretçilerin uğrak yeri olmaya devam ediyor.

---

Hakkari Kilim Müzesi

Bu müzede Hakkari ilinde el emeği göz nuru dokunan kilimleri göreceksiniz.  Bu kültürün yok olmaması için Hakkari Valiliği tarafından yürütülen proje kapsamında kurulan üç ayrı atölyede, 170 genç kız kilim dokumaya ve kültürel varlığı yaşatmaya devam ediyor. Söz konusu kilimler başta yurt içi olma üzere pek çok ihracata da konu oluyor. Buraya gittiğinizde sevdiklerinize hediye olarak alabileceğiniz kilimlerle, siz de bu emeğe katkı sunabilirsiniz.

---

Meydan Medresesi

Hakkari il merkezine bağlı Biçer Mahallesi’nde bulunan Meydan Medresesi, üzerinde bulunan kitabeye göre 1701 yılında yapılmıştır. Kim tarafından yapıldığı veya yaptırıldığı belli olmayan Meydan Medresesi, Osmanlı eseri olduğu biliniyor. Bir rivayete göre, Hakkari bölgesinin yöneticisi olan İzzeddin oğlu İbrahim Bey tarafından yaptırılmış olabileceği tahmin ediliyor.  Medresenin girişinde Kuran’dan ayetler bulunur.

---

Hakkari Taş Köprü

Şemdinli ilçesinde bulunan Hakkari Taş Köprü, ilçeye yaklaşık 16 kilometre mesafededir. İlçeye bağlı Nehri Köyü’nde bulunan köprü, Şemdinli deresi üzerinde kuruludur. Köprü kitabesinin bulunmaması nedeniyle yapım tarihi ve kimin tarafından yapıldığına dair bilgi bulunmuyor. Fakat söylenenlere göre, 19. Yüzyılın sonlarında Kelat Sarayı’nı yaptıran Seyyit Mehmet Sıddık tarafından yaptırıldığı tahmin ediliyor.

---

Hakkari Peri Bacaları

Kent merkezine bağlı Yavuzlar Köyü’nde bulunan Hakkari Peri Bacaları, ‘Hakkari Kapadokyası’ olarak anılır. Görünüş olarak Pamukkale’yi andıran doğal yapı, Hakkari’de bulunan bu yapı son antik buluntudur. Hakkari’ye yolunuz düştüğünde mutlaka görmeniz gereken yerler arasında bulunur.

---

Mergan Vadisi

Hakkari il sınırları içinde bulunan Mergan Vadisi; soğuk suyu, serin havası ve yeşilliği ile yerli yabancı turistlerin uğrak yeri olmaya devam ediyor. Bahar mevsiminde yöre halkı hayvancılık için Mergan Vadisi’ne gelir. Burada bahar ve yaz sonbahar mevsimi formunda geçer. Burada yürüyüş yapmak dolaşmak ise doğa ile baş başa kalmak isteyenler açısından oldukça rahatlatıcıdır. Sizin de burada yerinizi almanızı umuyoruz.

---

Hakkari festivallerine mutlaka katılmanızı öneririz

Hakkari Kış Festivali

Doğu Anadolu Bölgesi’nin en yüksek yerlerinden biri olan Hakkari’de kışlar uzun ve sert geçer. Yılın altı ayı karla kaplı olan Hakkari’de festival her yıl mart ayında düzenleniyor. Yerli ve yabancı turistlerin yanı sıra özellikle basın mensuplarının ilgi gösterdiği organizasyonda amaç, Hakkari’nin tanıtılması ve kentin turizm potansiyelinin değerlendirilmesidir.

---

Berçelan Yaylası Şenlikleri

Hakkari’de Barçelan Yaylası’nda gerçekleştirilen şenlikle yayla kültürünün tanıtımı amaçlanıyor. Etkinliğin düzenleyicisi olan kurumlar içinde; Hakkari Valiliği Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü, İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği vardır. Yaylanın doğal güzelliği kış sporları için oldukça uygundur. Etkinlik kapsamında yapılan sportif faaliyetler içinde ise trekking, dağcılık ve yamaç paraşütü vardır. Haziran ayının ikinci haftasında düzenlenen etkinlik yerli sanatçıların verdiği konserlerle daha keyifli hale gelir.

---

Zengin mutfak kültürüne sahip kentte et yemeklerini yemeden dönmeyin

Türkiye’nin hemen her şehrinde olduğu gibi Hakkari’nin de kendine has yöresel lezzetleri bulunur. Sebze yemeğinden et yemeğine, salata çeşitlerinden tatlılarına kadar Hakkari mutfağı kendini diğer şehirlerden ayırıyor. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunan Hakkari bulunduğu coğrafi şartlar itibarıyla zengin bir mutfak kültürüne sahiptir. Bölgede tarım ve hayvancılığın gelişmesi yemek kültürüne de yansıyor. Et yemekleri genellikle yağlıdır. Bu yağ hayvanın kendi iç yağı olmakla beraber yemeğe de ayrı bir lezzet katıyor. Aynı zamanda sağlıklı bir yaşamı da destekliyor. Kentin zengin mutfağındaki bu yemeklerden ve tatlardan bazılarını sizin için derledik.

---

Otlu peynir

Hakkari yöresinin nefis peynirlerinden biri arasında olan otlu peynir, kahvaltıların baş tacı konumundadır. Genellikle hamur işlerinde iç harcı olarak kullanılan bu peynir türü, genellikle nisan ayında taze sütten mayalanır.

---

Çukurca tahini

Çukurca yöresinde yetiştirilen susamlar kısık ateşte kavrularak tahin yapımında kullanılır ve Çukurca tahini özel bir aromaya sahiptir.

---

Maşin Çorbası

Tok tutma özelliği olan Maşin çorbasının içinde bol miktarda nohut ve buğday vardır. İftar sofralarında sıklıkla rastlanan bu lezzet, bölgede oldukça sevilir.

---

Kemikli Kavurma

Et yemekleri arasında bölgede en sevilen lezzetlerden biri olan kemikli kavurma yemeğinde et kendi yağıyla kavrulur. Taze pirinç pilavı ile servis edilir, afiyetle tüketilir.

---

Parmak Kebabı

Bir Yüksekova lezzeti olan parmak kebabının ana malzemesi parmak şeklinde kesilmiş patlıcandır. Çeşitli baharatlarla süslenen kebabın tadı oldukça şaşırtıcı olabilir.

---

Keşkek

Hakkari’nin meşhur lezzetlerinden biri de keşkektir. Hemen hemen her halk lokantasında rastlayabileceğiniz bir yemek olan keşkek kırmızı et ve buğdaydan yapılır.

---

Devlet memurları ve öğrenciler gece hayatını renklendiriyor

Hakkari’de gece hayatı devlet memurları ve üniversite öğrencileri üzerinde renkleniyor. Bunlar için kent merkezinde birkaç kafe bulunur. Yine bazı otellerde gece eğlencesi için mekanlar bulmak da mümkündür. Bunun dışında burada yaz mevsiminde açık hava düğünleri öne çıkar. Oldukça renkli geçen bu düğünler Hakkari gezinizde mutlaka görmeniz gereken organizasyonlardır. Türkiye’nin en kalabalık 64. büyük şehri olan Hakkari; nüfusun az olması, sürekli göç veren bir il olması, gelişmemesi ve güvenlik gerekçeleri nedeniyle kentte gece hayatını da olumsuz etkilenmiştir. İlde günün kararması ile herkes evine çekilir ve buralarda daha çok eş dost ile zaman geçirilir.