Malatya’nın merkez ilçeleri arasında yer alan Battalgazi, Malatya’nın eski yerleşim yeri olduğu için Eski Malatya adıyla da bilinmektedir. Battalgazi ilçe merkezi Malatya il merkezine dokuz kilometre uzaktayken, 2012 yılında yürürlüğe giren büyükşehir yasasıyla birlikte il merkezine taşınmıştır. Malatya’nın nüfus olarak en kalabalık ilçesi konumunda olan Battalgazi, coğrafi olarak önemli bir yükseltiye sahip değildir. Düz bir alanda kurulmuş olan ilçenin deniz seviyesinden yüksekliği ise 960 metre civarındadır. Karasal iklimin görüldüğü ilçede, yaz ayları sıcak ve kurak, kış ayları ise soğuk ve kar yağışlı geçmektedir. Eski Malatya bölgesindeki yapılaşma ağırlıklı olarak sur içindeyken, günümüzde il merkezinin bir kısmını da kapsadığı için oldukça geniş bir alanı kaplamaktadır. Tarımın ağırlıklı olarak geçim kaynağı olduğu ilçede, kayısı en çok yetiştirilen üründür. Sebzeciliğin de yaygın olduğu ilçede; buğday, arpa ve pancar da yetiştirilmektedir.Eski Malatya bölgesinin tarihi Milattan Önce 5 binli yıllara kadar uzanmaktadır. Zengin bir tarihe sahip olan yöre, Anadolu ve Ortadoğu yollarının kavşak noktasında olduğu için tarih boyuca stratejik bir konumda olmuştur. Battalgazi yöresinde tarihsel süreç içerisinde Hitit, Pers, Büyük İskender, Roma ve Bizans hakimiyeti görülmüştür. 1057 yılında Türklerin fethettiği yöre, 1515 yılında Osmanlı kontrolüne girmiştir. İlçenin adının kaynağı ise Battalgazi’nin bu yörede doğmuş olmasından gelmektedir. Daha önce eski Malatya olan ilçenin adı 1987 yılında Battalgazi olarak değiştirilmiştir.
Battalgazi’ye nasıl gidilir?
Malatya’nın merkez ilçesi konumundaki Battalgazi, kolay ulaşım olanaklarına sahiptir. Eski Malatya bölgesi il merkezine dokuz kilometre mesafede olup, gün içinde sık sık düzenlenen otobüs ve minibüs seferleriyle yöreye gidilebilmektedir. Günümüzün Battalgazi ilçesi ise Malatya il merkezinin tüm ulaşım olanaklarına sahiptir. Kara, demir ve havayolu taşımacılığında oldukça gelişmiş bir olan ilçeye her an ulaşım mümkündür.İç Anadolu ve Akdeniz bölgelerinden Doğu ve Güneydoğu’ya yönelen yollar üzerindeki Battalgazi’ye karayoluyla ulaşım oldukça pratiktir. Ankara, İstanbul, İzmir, Adana ve Mersin başta olmak üzere büyük şehirlerden günlük sefer düzenleyen çok sayıda otobüs firması bulunmaktadır.Ayrıca Battalgazi ilçe merkezine 30 kilometre mesafede yer alan Malatya Erhaç Havalimanı üzerinden de ilçeye ulaşım mevcuttur. İstanbul ve Ankara’dan her gün düzenli uçuşların yapıldığı havalimanından ilçeye havayolu servis araçları, taksi ya da kiralık araçlarla gidilebilmektedir.Battalgazi, geniş bir demiryolu bağlantısına sahip olan Malatya’nın bu imkanından da yararlanmaktadır. Öte yandan Karakaya Baraj Gölü üzerinden suyolu ile de ulaşım vardır. Battalgazi’den Elazığ’ın Baskil ilçesine gün içinde birkaç kez feribot seferleri düzenlenmektedir.Battalgazi’de doğa sporları
Coğrafi yapısı çeşitli doğa sporlarına uygun olan Battalgazi ilçesinde, trekkingin yanı sıra bisiklet turları için uygun parkurlar bulunmaktadır. İlçede yer alan tarihi bölgelerde doğayla ve tarihle iç içe keyifli yürüyüşler yapılabilmektedir. Bisiklet turları için ise Kervansaray ile ilçe merkezi arasındaki rota, en çok tercih edilen parkurdur. Battalgazi ilçesi sınırında yer alan Karakaya Baraj Gölü de doğa sporlarına uygun bir ortam sunmaktadır. Baraj gölü çevresinde yürüyüş yapılabilecek çok sayıda parkur bulunmaktadır. Ayrıca burada amatör olta balıkçılığı, kuş gözlemciliği, off-road ve bisiklet turu yapmak da mümkündür.Battalgazi’de gezilecek yerler
Arslantepe Höyüğü
Battalgazi’nin en eski bölgesi olan Arslantepe Höyüğü, ilçenin Orduzu Mahallesi’nde yer almaktadır. 30 metre yüksekliğinde dolgu alanına sahip höyük, Milattan Önce 5 binli yıllardan Milattan Sonra 11’inci yüzyıla kadar iskan görmüştür. Burası Milattan Sonra 5 ve 6’ncı yüzyıllar arasında Roma köyü olarak kullanılmıştır. Ardından ise Bizans nekropolü olarak görevini tamamlamıştır. Höyükte yapılan arkeolojik kazılarda, özellikle Geç Hitit dönemine dair pek çok eser gün yüzüne çıkarılmıştır. Öte yandan kerpiç saray, mühür baskıları, çeşitli metal eşyalar ile Milattan Önce 3500’lü yıllardan kalma bir tapınak da ortaya çıkarılmıştır.Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı
Battalgazi ilçesinde görülmesi gereken tarihi yapılardan biri olan Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı, IV. Murat’ın vezirlerinden Silahtar Bosnalı Mustafa Paşa tarafından 1632 yılında inşa ettirilmiştir. Alanı oldukça geniş bir yer kaplayan kervansaray, 68 metreye 76 metre ölçülerine sahiptir. Kesme taştan inşa edilen yapının üzeri tonoz ile kapatılmıştır. Kervansarayda yazlık ve kışlık olmak üzere dikdörtgen biçiminde iki mekan mevcuttur. Kervansaray en son 1970 yılında restore edilmiştir.Eski Malatya Kale Surları
Eski Malatya bölgesinde yer alan surların ilk bölümü, Roma imparatoru Trajanus döneminde, 98 ile 117 yılları arasında inşa edilmiştir. Kentin gelişmesiyle birlikte 284 ile 305 yılları arasında Diocletianus tarafından da surlar yaptırılmıştır. Sasani ile Bizans arasındaki savaşlarda bu surlar önemli bir işleve sahip olmuştur. Son olarak 532 yılında İmparator Jüstinianus bu surları tamamlamıştır. Eski Malatya Surları; Roma, Bizans, Sasani ve Arap mücadelelerinde tahribata uğramış, ancak her sefer yeniden onarılarak Osmanlı dönemine kadar varlığını sürdürmüştür. Surların bir kısmı bugün de görülebilmektedir.Ulu Camii
Battalgazi’nin tarihi yapıları arasında yer alan Ulu Camii, Selçuklu Sultanı I. Alaaddin Keykubat döneminde 1224 yılında yaptırılmıştır. Mimarı Yakub Bin Ebubekir olup, caminin kitabesi Malatya Müzesi’nde görülebilmektedir. Bu cami, İran Selçuklularının geleneksel mimari özelliklerini taşıyan Anadolu’daki tek yapıdır. Çini ve mozaikleri özellikle görülmeye değer olan caminin mihrabının önü kubbelidir. Taş ve tuğla ile inşa edilen caminin titiz taş işçiliği de ilgi çekicidir.Melik Sunullah Camii
Battalgazi’nin bir diğer tarihi yapısı olan Melik Sulullah Camii, Eski Malatya bölgesinde, Ulu Cami’ye 150 metre uzaklıkta bulunmaktadır. Kale surlarının dışındaki bu camiden bugüne yalnızca minaresi kalmıştır. Tuğladan yapılan minaresi üzerinde renkli çinilerin yer aldığı cami, 1394 yılında Abdullah Hüsnü Oğlu Çerkez tarafından inşa edilmiştir.Akminare ve Karahan camileri
Battalgazi kale surları dışında yer alan Akminare Camii, 1573 ile 1575 yılları arasında Yusuf Himmet Bey tarafından inşa ettirilmiştir. Caminin tek kubbesi ve tek minaresi mevcuttur. Ayrıca Eski Malatya bölgesinde bulunan Karahan Camii de kitabesine göre, Malatya Komutanı Abdullah oğlu Hüsrev Bey tarafından inşa edilmiştir. 1583 yılında yapılan cami, 1900 yılında onarımdan geçirilmiştir.Kanlı Kümbet
Battalgazi’nin ilginç yapılarından olan Kanlı Kümbet, Selçuklu döneminden kalma bir mezar anıtıdır. Osmanlı zamanında suçluların idam edildiği mekan olması nedeniyle Kanlı Kümbet adını almıştır. Mezar kısmı günümüzde boş olan yapının dört ayaklı köşe duvarları bulunmaktadır. Kare planlı yapı Selçuklu mimarisi stilinde bir kubbe ile örtülüdür. Yapının mezar üzerindeki bombeli kesme taşları günümüzde halen orijinalliğini korumaktadır. Günümüzde kitabesi bulunmayan yapı, bir süre önce restore edilmiştir.Karakaya Baraj Gölü
Türkiye’deki ikinci büyük baraj gölü olan Karakaya, Battalgazi ilçesi sınırında bulunmaktadır. Çok sayıda turistik tesise ev sahipliği yapan baraj gölünde, aynı zamanda Battalgazi ile Elazığ’ın Baskil ilçesi arasında feribot seferleri de düzenlenmektedir. Türkiye’nin en uzun demiryolu köprüsüne de ev sahipliği yapan baraj gölü çevresinde piknik yapılabilecek pek çok alan bulunmaktadır. Barındırdığı kuş çeşitliliği ile de ilgi çeken baraj gölü, amatör olta balıkçılığı için de uygundur.Beşkonaklar
Battalgazi’de bulunan Beşkonaklar, ilçenin en çok ilgi çeken yerlerinden biridir. Dernek Mahallesi Sinema Caddesi üzerinde bulunan konaklar, etnografya müzesi olarak kullanılmaktadır. 1935’li yıllarda inşa edilen konaklar, Cumhuriyet dönemi yapıları olarak dikkat çekmektedir. Ayrıca Battalgazi’nin tarihi konakları arasında yer alan Ertunan Konağı da ilçede görülmesi gereken tarihi yapılardan bir diğeridir.Sevserek Han
Battalgazi’nin Yaygın Mahallesi’nde bulunan bu han, tarihi özelliklerini günümüze kadar taşımıştır. İlçe merkezine 20 kilometre uzaklıkta yer alan Sevserek Han, eğimli bir arazi üzerine yapılmıştır.Edir ve Bedir Türbesi
İlçenin Alacakapı Mahallesi’nde yer alan bu türbede iki tane mezar bulunmaktadır. Mezarlara sonradan eklenen türbe, yöredeki inanç turizminin önemli yerlerinden biridir. Burası, erkek çocuğu olmayan kadınlar tarafından bu taleple ziyaret edilmektedir.Zengin tarihi birikimiyle öne çıkan Battalgazi’de, bunların dışında da gezilebilecek çok sayıda yapı mevcuttur. Emir Ömer Bey Mescidi, Hötüm Dede, Kırkkardeşler Mezarlığı, Namazgah, Nefise Hatun Kümbeti, Sancaktar Mezarlığı, Sıddı Zeynep Kümbeti, Sütlü Minare (Çermik) Camii, Şahabe-i Kübra Medresesi, Atatürk Evi, Bahri Camii, Venk Kilisesi, Yeni Camii/Teze Camii, Ali Baba Türbesi, Halfetih Minaresi ve Tahtalı Minare (Hafız Mustafa Paşa) Camii öne çıkan önemli yapılardır.Battalgazi’de nerede ne yenir?
Malatya mutfak kültürünün özelliklerini taşıyan Battalgazi ilçesinde, kayısının yanı sıra diğer kuru yemişler de bolca tüketilmektedir. Yemek olarak çok geniş bir yelpazeye sahip olan Battalgazi’de, bulgur ve et ile yapılan lezzetler öne çıkmaktadır. Yörede bulgurdan yapılan 70 civarında köfte türü bulunmaktadır. Battalgazi’de en çok tüketilen lezzetleri; Analı Kızlı, Sulu köfte, Bulgurlu köfte, Lahana köftesi, Kömbe, Kara Çorba, Pimpirim Çorbası, Kayısı tatlısı, Kayısılı Kavurma, İçli Köfte, Kiraz Yaprağı Köftesi, Geleli Kebabı, İrinti Çorbası, Kabaklı Şam Kebabı, Malatya Lahmacunu, Tiritli Köfte, Sıcak Çiğleme ve Ispanaklı Ekşili Köfte olarak sıralayabiliriz.Battalgazi’de yer alan restoran ve lokantalarda bu yöresel lezzetleri tadabilirsiniz. İlçenin en çok tercih edilen mekanları; Beşkonaklar Caddesi üzerinde bulunan Ahmet Bey Yöresel Ev Yemekleri, Ferhadiye Mahallesi’nde hizmet veren Öz Çakı Kebap Salonu, Atmalı Sokak’ta konuklarını ağırlayan Hasbihal Et, Beşkonaklar Caddesi’nde faaliyet gösteren Eymen Lahmacun, Kışla Caddesi’nde yer alan Uğra Lokantası, Şire Pazarı’nda bulunan Malatya Kaburga Sofrası ve Halfettin Sokak üzerinde hizmet veren Hacıbaba Et Lokantası olarak sayabiliriz.Battalgazi’de gece hayatı
Malatya’nın merkez ilçelerinden olan Battalgazi, nispeten canlı bir gece hayatına sahiptir. Kentte hizmet veren bar, kafeterya, meyhane, restoran gibi alkollü mekanlarda, gecenin ilerleyen saatlerine kadar eğlenebilirsiniz. Elazığ karayolu üzerinde yer alan Altınyunus Tesisleri, ilçenin en çok tercih edilen mekanlarından biridir. İlçe merkezine beş kilometre uzaklıkta bulunan tesis, düğün salonunun yanı sıra restoran ve bar bölümleriyle de hizmet vermektedir.Ayrıca kent merkezinde Cezmi Kartay Caddesi üzerinde yer alan meyhane ve birahaneler de gece hayatının aktif olduğu mekanlardır. Yine ilçe merkezinde yer alan Melita Restoran, hafta sonları canlı müzik eşliğinde içkinizi yudumlayabileceğiniz mekanlardan biridir. Öte yandan ilçede bulunan çok sayıdaki kafeteryada da geceleri keyifli vakit geçirilebilir.