Birecik Gezi Rehberi
Birecik Gezi Rehberi
Şanlıurfa’nın ilçelerinden Birecik, Güneydoğu Anadolu’da doğal ve tarihi güzellikleriyle öne çıkan şirin bir ilçedir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Orta Fırat Bölümü’nde yer alan Birecik, Fırat Nehri kıyısında kurulmuştur. İlçe, Fırat Nehri üzerindeki konumuyla tarih boyunca önemli bir merkez olmuştur. Anadolu ve Mezopotamya arasında ticaret yapılabilmesi için bir bağlantı noktası olan Birecik, kara ve nehir ticareti bakımından önemli bir konuma sahiptir. Nehir taşımacılığının yanı sıra açtığı dar vadi ile karayolu ulaşımına da imkan sunan Fırat Nehri, Birecik ile Basra Köprüsü arasında nehir taşımacılığı ile öne çıkmaktadır. Fırat Nehri üzerine 1956’da inşa edilen Birecik Köprüsü, bölgede ticaret ve tarımsal etkinliğin gelişmesine vesile olmuştur. Ağırlıklı olarak Antep fıstığı üreticiliği yapılan ilçede, yerel halk tahıl ve baklagiller ile geçimini sağlamaktadır.
Tarihi oldukça eskilere dayanan Birecik’te, bugüne kadar çok sayıda uygarlık yaşamıştır. Milattan Önce’ye dayanan tarihe sahip Birecik, Aramice Birsa kelimesinden türeyen bir isme sahiptir. Arapça kale veya hisar anlamındaki El-Bire’den gelen Birecik kelimesi, “küçük kale” demektir. Bölgeye antik dönemlerde ise Makedonopolis adı verilmiştir. Nesli tükenme tehlikesi altında olan kelaynak kuşlarıyla ünlü Birecik’te, ayrıca Birecik Köprüsü başta olmak üzere çok sayıda tarihi yapı da bulunmaktadır. Milattan Önce 9’uncu yüzyılda Asurluların eline geçen kent, tarihsel süreç içerisinde sırasıyla Pers, Makedonya, Roma ve Bizans hakimiyetine girmiştir. Arap işgaline uğradığı 780 yılının ardından 11’inci yüzyıl sonlarında Selçuklu hakimiyetinin görüldüğü bölge, 1517’de Osmanlı topraklarına katılmıştır. Birecik, 1919 yılında bir süre İngiliz işgali altında kaldıktan sonra kurtarılmıştır.
Birecik’e nasıl gidilir?
Şanlıurfa il merkezine 80, Gaziantep il merkezine ise 63 kilometre mesafede yer alan Birecik, kolay ulaşım olanaklarına sahiptir. İlçeye gitmek için Şanlıurfa ya da Gaziantep il merkezlerinden hareket eden dolmuşlar kullanılabilmektedir. Gün içinde sık sık seferler düzenleyen dolmuşlar ile Birecik ilçe merkezindeki otogara ulaşılabilmektedir. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerden Birecik’e havayoluyla ulaşmak için ise Gaziantep Havalimanı tercih edilebilir. Buraya gerçekleştirilecek uçuşun ardından havayolu servis araçlarıyla Gaziantep şehir merkezine gittikten sonra Birecik dolmuşlarıyla ilçeye ulaşılabilir.
Şanlıurfa ucuz uçak bileti
Birecik’te doğa sporları
Birecik’te doğa sporlarıCoğrafi yapısı doğa sporları için elverişli olan Birecik’te, bu potansiyel yeterince değerlendirilememiştir. Ancak son yıllarda başta trekking olmak üzere doğa sporlarının çeşitli dalları ilçede gelişmeye başlamıştır.
Birecik’te yer alan Kelaynak Üretme İstasyonu, vadiler ve kanyon alanları doğa yürüyüşleri için oldukça elverişli bölgelerdir. Ayrıca eski Halfeti, Gözpınarı, Değirmendere Vadisi gibi yürüyüş parkurlarının yer aldığı bölgede, bahar ve yaz aylarında doğayla iç içe muhteşem vakit geçirilebilmektedir.
Yürüyüş parkurlarının geliştirilmesi ve doğa sporlarına uygun yeni alanların oluşturulması için bölgedeki kamu kurumları ile sivil toplum kuruluşlarının çalışmaları yoğun olarak devam etmektedir.
Birecik’te gezilecek yerler
Birecik’te gezilecek yerler
Birecik Köprüsü
Birecik’te görülebilecek yapılar arasında bulunan Birecik Köprüsü, Fırat Irmağı üzerinde yapılmıştır. Birecik ile Nizip ilçelerini bağlayan D400 karayolu üzerindeki köprü, 1951 ile 1956 yılları arasında inşa edilmiştir. Daha önce feribotlar ile sağlanan ulaşım bu köprü sayesinde kolaylaşmıştır. Uzunluğu 720, genişliği ise 11 metre olan Birecik Köprüsü’nün iki yanında da 1.5 metre yaya kaldırımı mevcuttur. Köprü, birbirinden uzaklığı 57 metre olan beş kemere sahiptir.Birecik Kalesi
Tarih boyunca önemli uygarlıklara ev sahipliği yapan Birecik’te, tarihi yapıların başında Birecik Kalesi gelmektedir. Asurlular döneminde yapılan kale, ilçe merkezinde bulunmaktadır. Söz konusu zamanın hükümdarı II. Salmaneser tarafından Milattan Önce 859 ile 824 yılları arasında onarımı yaptırılan kale, o dönem hükümdarın adını taşımıştır. Kale, bugünkü haline ise 13’üncü yüzyılda ulaşmıştır. Beyaz kale olarak da bilinen kale, bu ismi üzerine inşa edildiği beyaz kalker tepeden almıştır. Kalenin yapımında büyük kesme taşlar kullanılmıştır. Yüksekliği 40 metreye yaklaşan duvarlarının üzerinde 12 tane burç mevcuttur. Memluklular döneminde büyük bir onarımdan geçen kale, Yavuz Sultan Selim döneminde de onarım görmüştür. Günümüzde büyük kısmı tahrip olan kale, ilçenin gezilmesi gereken tarihi yapılarının başında gelmektedir.Birecik Surları
Günümüzde sadece burç kalıntıları ve kısmen iki kapısı ayakta kalan Birecik Surları, ilçe merkezini çevrelemektedir. Surların ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı tam olarak bilinmemektedir. Duvarındaki kitabeye göre, 1483 yılında Memluklular zamanında yapıldığı sanılmaktadır. Surların iki kapısı ve bir burcu bulunmaktadır. Surların ayakta kalan kapıları ise Urfa Kapısı ve Meçan Kapısı olarak isimlendirilmektedir.Urfa Kapısı
Birecik Surları’nın ayakta kalarak günümüze kadar ulaşan Urfa Kapısı, sur dışına açılan doğu kapısıdır. Kapının boydan boya yazılmış olan şerit kitabesine göre, 1483 yılında inşa edilmiştir. Memluklu Hanı Kayıtbay’ın Yunus Şeref’e inşa ettirdiği Urfa Kapısı’nın yapımında ana malzeme olarak kesme taş kullanılmıştır.Meçan Kapısı
Birecik Surlarının kısmen yıkılan Meçan Kapısı, bugüne ulaşan bölümüyle görülebilmektedir. Meçan Kapısı’nda yer alan şerit kitabeye göre, bu kapı da Memluklu Sultanı Kayıtbay tarafından Yunus Şeref’e inşa ettirilmiştir. Kapının yapım tarihi, 1484 yılı olarak geçmektedir. Kuzeybatı ile doğu duvarı tamamen, güney duvarı ise kısmen ayakta kalan Meçan Kapısı görülmeye değerdir.Rumkale (Hromgla)
Birecik Ovası’nın kuzeyinde yer alan Rumkale, Fırat’ın kıyı kesiminin doğusundaki Şanlıurfa yoluna bakan bir tepe üzerinde kurulmuştur. Asur kralı III. Salmanasar’ın 855 yılında aldığı Şitamrat kenti olarak kabul edilen Rumkale, bölgedeki önemli antik şehirlerden biridir. 13’üncü yüzyılda çok sayıda Yahudi’nin yaşadığı Rumkale’de, Yahudi patriği II. Ignece muhteşem bir kilise inşa ettirmiştir. Bölge daha sonra ise patriklik makamı olarak seçilmiştir. Günümüzde harap durumda olan kale, büyük ve kesme taştan yapılmıştır. Kale beyinin konağından kalıntılar, 17’nci yüzyılın ikinci yarısından kalma Aziz Merses Ermeni Kilisesi, su sarnıçları, birçok kalıntı ve kuyunun yer aldığı Rumkale’de, kalenin yanı sıra Aziz Merses Kilisesi ve Barşavma Manastırı günümüzde görülebilmektedir.Ulu Camii
Birecik’in Merkez Mahallesi’nde yer alan Ulu Camii’nin kimler tarafından ve ne zaman inşa edildiği saptanamamıştır. Uzun yıllar boyunca bölge halkına hizmet veren cami, farklı bir mimari stile sahiptir. Birecik Barajı’nın suyunun artmasıyla birlikte ne yazık ki bu cami sular altında kalacak.Birecik evleri
Birecik’in farklı mimariye sahip evleri de görülmeye değerdir. Yöre sakinleri tarafından saçak olarak tabir edilen köşklere sahip bu evler, ziyaretçilerinin yoğun ilgisini çekmektedir. Birecik evlerinin yanı sıra ilçede gezilebilecek yerler arasında bulunan Şah Cenabettin Türbesi, Mahmut Paşa Camii ve Hamamı, Çarşı Camii ve Kethüda Camii de görülmeye değerdir.Birecik’te nerede ne yenir?
Şanlıurfa mutfak kültürünün özelliklerini büyük oranda taşıyan Birecik, aynı zamanda kendine özgü lezzetlere de sahiptir. Şanlıurfalıların “balcanlı kebap” adını verdikleri patlıcan kebabı Birecik’te oldukça meşhurdur. Şişlere sırasıyla bir patlıcan bir et takılarak kömür ateşinde pişirilen bu kebap, aynı zamanda kızartılmış patlıcanların tepsiye dizilip fırına verilmesiyle de yapılmaktadır. Birecik’in toprak yapısı, sıcak havası ve Fırat Nehri’nin suyu nedeniyle patlıcan bu bölgede oldukça farklı ve lezzetlidir. Acı olmayan ve etli olan Birecik patlıcanı ile kebabın dışında da pek çok yemek yapılmaktadır.Birecik’te ayrıca şabut balığı da yaygın bir lezzettir. Yalnızca Fırat ve Dicle ırmaklarından çıkan bir balık türü olan şabut, Halfeti kıyısındaki yüzer restoranların yanı sıra Birecik’in Fırat Nehri kıyısındaki balık lokantalarında da oldukça lezzetli pişirilmektedir.
Cevdet Usta’nın Yeri
Haşhaş kebabıyla ünlü Birecik’te, bu kebabın en lezzetlisini yiyebileceğiniz mekanlardan birisi Cevdet Usta’nın Yeri’dir. Birecik merkezdeki bu mekan, 1970 yılından bu yana hizmet vermektedir. Kuzuların boşluğundan elde edilen eti zırhla kıyma haline getiren mekan; kırmızı biber, sarımsak ve maydanozun sap kısmıyla nefis bir lezzet ortaya çıkarmaktadır.Birecik’in ünlü restoranlarından bir diğeri olan Sahil Restaurant ise Fırat Nehri kıyısında eşsiz manzarasıyla tercih edilmektedir. Leziz yemekleri, Fırat’ın meşhur sazan balıkları ve Şanlıurfa’ya özgü et yemeklerini sunan mekanda, ayrıca şabut balıklarını ızgarada pişmiş olarak da yiyebilirsiniz.
Gülbaba Lokantası
Birecik’te patlıcan kebabının ünlü adreslerinden olan Gülbaba Lokantası, ilçe merkezinde yer almaktadır. Sürahi ayranı ile de meşhur olan mekan, Vedat Milor’un listesine girmeyi başaran restoranlardan biridir.
Birecik’te gece hayatı
Birecik’te gece hayatı
Şanlıurfa’nın Birecik ilçesinde aktif bir gece hayatından söz edilemez. İlçenin muhafazakar yapısı nedeniyle eğlence sektörü pek gelişmemiştir, ancak yaz akşamlarında yapılan kimi etkinliklerle kent hayatı renklenmeye başlamıştır. Açık hava sinemaları ve sıra gecelerinin düzenlendiği Birecik’te, yaz aylarında düzenlenen etkinliklere halkın yoğun bir katılımı gerçekleşmektedir.Şanlıurfa bölgesinin yaygın eğlence kültürünün yaşandığı Birecik’te, sıra geceleri öne çıkmaktadır. Sıra gecelerinde arkadaş grupları halinde toplanan yöre halkı, müzisyenlerin çaldığı türküler eşliğinde eğlenirler. Ayrıca dost meclisleri adı verilen etkinlikler de bölgede yaygındır. Daha hareketli bir gece hayatı yaşamak isteyenlerin tercih edebileceği Şanlıurfa il merkezinde ise Capella Cafe, Life Point, Mısra-i Berceste, Big Nobel ve Antik Cafe gibi mekanlar öne çıkmaktadır.
