Çorum Gezi Rehberi
Çorum Gezi Rehberi
İç Anadolu Bölgesi’nin kuzeyi ve Orta Karadeniz Bölümü’nün iç bölgelerinde konumlanmış olan Çorum, Milattan Önce 6 binli yıllara kadar uzanan zengin tarihiyle çok sayıda uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. İç bölgelerinde dağların meydana getirdiği geçitler sayesinde çevre illerle ulaşımı kolay olan Çorum, bu özelliği nedeniyle Eski Tunç Çağı’ndan bugüne kadar önemli bir geçiş noktası olmuştur. Bölgedeki en eski yerleşim, Milattan Önce 6000 ile 3000 yılları arasında Kalkolitik Çağ’a uzanmaktadır. Hititlerin ardından Frig, Roma ve Bizans kontrolüne giren Çorum, binlerce yıl boyunca çeşitli uygarlıkların merkezi olarak çok sayıda kültürü bünyesinde barındırmıştır. Anadolu, Malazgirt Savaşı’yla birlikte Selçuklu kontrolüne girdiğinde, Danişment Ahmet Gazi 1075 yılında Çorum’u Türklerin hakimiyetine almıştır. Bu yıldan itibaren Türklerin kontrolünde olan ilde; çok sayıda kale, cami, saat kulesi, köprü ve çeşitli yapılar inşa edilmiştir. Kentte bir kısmı halen ayakta olan bu yapılar; Selçuklu, beylikler ve Osmanlı’nın izlerini bugüne kadar getirmiştir. Gezilebilecek çok sayıda tarihi yapıya ev sahipliği yapan Çorum, bunların yanı sıra doğal güzellikleriyle de bölgenin öne çıkan illeri arasındadır. Yaylaları, kanyonları, şelaleleri, doğa su kaynakları ve yürüyüş parkurlarıyla adından söz ettiren kent, her yıl çok sayıda turisti ağırlamaktadır.Çorum’a nasıl gidilir?
Çevre illerle ulaşımını ağırlıklı olarak karayoluyla sağlayan Çorum’a, başta Ankara olmak üzere birçok kentten ulaşmak oldukça kolaydır. İstanbul’a 610, Antalya’ya 780, Samsun’a 170, Amasya Merzifon Havalimanı’na ise 60 kilometre mesafede yer alan Çorum, karayolunun yanı sıra yakınında bulunan Merzifon Havalimanı aracılığıyla uçakla da seyahat edilebilen bir noktadadır. Türk Hava Yolları’nın İstanbul-Merzifon arasındaki uçuşları her gün karşılıklı olarak yapılmaktadır. Kente karayolu ile gitmek isteyenler ise öze araçlarının yanı sıra otobüs firmalarının seferlerinden de yararlanabilmektedir. Ankara ve İstanbul başta olmak üzere çevre illerden Çorum’a her gün sefer düzenleyen otobüs firmaları mevcuttur.
Çorum Doğa Sporları
Çorum’da doğa sporları
Kanyonları, yaylaları ve şelaleleriyle dikkat çeken Çorum’da, doğa sporları için elverişli çok sayıda nokta bulunmaktadır. Özellikle doğa yürüyüşleri için uygun olan Kargı Yaylası ilgi çeken yerler arasındadır. Bu yaylayla bağlantılı Eğinönü, Aksu, Karandu, Göl, Örencik, Karaboya ve Gökçedoğan yaylaları da doğayla iç içe etkinlikler için oldukça uygundur. Türkiye’nin en güzel yürüyüş yollarından birine ev sahipliği yapan Çorum’da, antik kentler içinden geçen 236 kilometrelik bir parkur mevcuttur. Doğa tutkunlarının en çok tercih ettiği yerler arasında bulunan Hitit Yürüyüş Yolu; Boğazkale-Hattuşa-Şapinuva, Alacahöyük-Alaca-Şapinuva ve Boğazkale Alacahöyük bölümlerinden meydana gelmiştir. Öte yandan Kızılırmak Havzası Gastronomi ve Yürüyüş Yolu da doğaseverler tarafından tercih edilmektedir.
Çorum Gezilecek Yerler
Çorum’da gezilecek yerler
Çorum Müzesi
Çorum bölgesinde gün yüzüne çıkarılan arkeolojik eserlerin yanında etnografik eşyaların da sergilendiği Çorum Müzesi, kentte ziyaret edilmesi gereken yerlerin başında gelmektedir. Alacahöyük ve Kuşsaray’da yapılan kazılardan çıkarılan Kalkolitik Çağ eserleri başta olmak üzere, Eski Tunç Çağı’na dayanan Resuloğlu Mezarlık kazısı buluntuları ve Alacahöyük’te gerçekleştirilen kazılardan elde edilen eserler en çok ilgi görenler arasındadır. Ayrıca Frig dönemi, Helenistik, Galat, Roma ile Bizans döneminin seramik, cam ve madeni eserlerinin sergilendiği müzede, oldukça zengin bir sikke koleksiyonu da mevcuttur. Çorum Müzesi’nin etnografya salonunda ise Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait eserlerin yanı sıra kente özgü leblebicilik ve bakırcılık kültürünü yansıtan eserler de sergilenmektedir.Alacahöyük Antik Kenti
Çorum’daki en önemli tarihi yerleşim yerlerinden olan Alacahöyük, dört farklı uygarlık döneminden kalma eserlere sahiptir. Bölgede halen devam eden arkeolojik kazılardan elde edilen veriler, Alacahöyük’ün aynı zamanda tarihte önemli bir sanat merkezi olduğunu göstermektedir. Kentin giriş kapılarından biri olan sfenkli kapı ile duvarlardaki rölyefler Hitit dönemi eseri olarak dikkat çekerken, soldaki kaide üzerinde Göklerin Fırtına Tanrısı’nı temsil eden bir boğa bulunmaktadır. Ayrıca duvarları süsleyen çok sayıda hayvan, insan ve müzik enstrümanı figürleri farklı dönemlerin izlerini günümüze kadar taşımaktadır. Yine burada bulunan Eski Tunç Çağı hanedan mezarı kalıntıları, Hatti uygarlığının aydınlanmasına önemli katkılar sunmuşlardır. Özel bir alanda bulunan mezarlar, dört tarafı taşla örülmüş dikdörtgen şeklinde yapılardır.Alacahöyük Müzesi
Çorum’un Alaca ilçesine bağlı Alacahöyük beldesinde bulunan müze, 1940’ta hizmete girmiş, 1982 yılında ise ören yeri içindeki binaya taşınmıştır. Müzede Alacahöyük kazılarından gün yüzüne çıkarılan eserler sergilenmektedir. Kalkolitik, Eski Tunç Çağı ve Hitit dönemlerinden günümüze gelen eserlerin yanı sıra Hitit ve Frig dönemlerine ait eserlerin de sergilendiği Alacahöyük Müzesi’nde, ayrıca kazı malzemelerinin sergilendiği bir kısım da bulunmaktadır.Hattuşa (Boğazkale)
UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan Hattuşa, milattan Önce 17’inci ile 13’üncü yıllar arasında Hitit İmparatorluğu’na başkentlik yapmıştır. Oldukça geniş bir alanı kaplayan Hattuşa’da gerçekleştirilen arkeolojik kazılarda beş ayrı kültür katı gün yüzüne çıkarılmıştır. Hatti, Asur, Hitit, Frig, Galat, Roma ve Bizans dönemi kalıntılarının bulunduğu bu katlar, bölgenin zengin tarihini göz önüne sermektedir. Bölgedeki başlıca kalıntılar ise Aşağı Kent, Yukarı Kent, Büyükkale ve Yazılıkaya’dan meydana gelmektedir. Hitit döneminde yapılan surların bir bölümü günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Hattuşa’nın en ilginç kalıntıları arasında olan Yer Kapı’da surlar, 20 metre yüksekliğindeki yapay bir sırt üzerinden geçmektedir. Ayrıca Sfenksli Kapı ile 71 metre uzunluğa ve üç metre yüksekliğe sahip tünel ilgi çekicidir. Günümüzde Büyükkale diye isimlendirilen saraydan yönetilen Hattuşa ülkesi, kompleks olarak nitelendirilebilecek çok sayıda yapıya sahiptir. Hitit’in idari başkenti ve dini merkezi konumunda bulunan Hattuşa’da, 31 tane tapınak bulunmuştur. Ülkedeki en önemli tanrılardan olan Fırtına Tanrısı ile Arinna’nın Güneş Tanrıçası’na adanmış olan büyük tapınak ise Aşağı Kent’te yer almaktadır.Yazılıkaya Kaya Tapınağı
Yüksek kayalıklar arasında gizlenmiş gibi duran Yazılıkaya Kaya Tapınağı, Hattuşa’nın en ilginç kutsal mekanlarından biridir. Bu açık hava tapınağındaki kayalıklarda, tanrı ve tanrıçaların işlenmiş kabartmaları mevcuttur. Tapınaktaki A Odası’nın ana bölümünde tanrı ve tanrıçaların yanı sıra Kral IV. Tuthaliya’nın işlenmiş figürleri bulunmaktadır. Tapınağın B Odası’nda ise yan duvarlara işlenmiş bağımsız figürler dikkat çekmektedir. Bunlar arasında on iki tanrı ve Kılıç Tanrısı Nergal öne çıkanlardır.Boğazköy Müzesi
Çorum’un Boğazkale ilçe merkezinde bulunan müze, 12 Eylül 1966 tarihinde faaliyete geçmiştir. Hitit başkenti Hattuşa kazılarında gün yüzüne çıkarılan eserlerin yer aldığı Boğazköy Müzesi’nin solanlarında, tematik ve kronolojik sergileme gerçekleştirilmiştir. Buradaki sergi düzeni; Kalkolitik, Eski Tunç Çağı ve Asur Ticaret Kolonileri Çağı eserleriyle başlayıp, Frig, Galat ve Roma dönemleri ile sürmektedir. En son kısımda ise Doğu Roma eserleri yer almaktadır. Ayrıca ünlü Boğazköy Sfenksi de bu müzede sergilenmektedir.Ortaköy (Şapinuva)
Çorum’a yaklaşık 50 kilometre uzaklıkta yer alan Ortaköy (Şapinuva), Hitit İmparatorluğu’nun önemli idari merkezleri arasındadır. Dönemin stratejik noktasında yer alan kent, aynı zamanda bir askeri ve dini merkez özelliğine de sahiptir. Bölgede yapılan araştırmalar, kral III. Tuthaliya ile kraliçe Taduhepa’nın burada yaşamış olduğunu göstermektedir. Geniş bir alanı kapsayan Şapinuva, iki tane tapınağı, kraliçe sarayı, ordu komutanlığı gibi çok sayıda kuruma sahip bir kenttir.İncesu Kanyonu ve Kybele Kabartması
Bölgede gezilmesi gereken yerler arasında bulunan İncesu Kanyonu, 12 kilometre uzunluktadır ve antik çağlarda inşa edilmiş çok sayıda tarihi yapıya ev sahipliği yapmaktadır. Çekerek Nehri’nin bulunduğu kanyonda, iki tarafta bulunan kayalar üzerinde Helenistik döneme ait duvar kalıntıları mevcuttur. Ayrıca burada merdiven basamaklı su sarnıçları ile ahşap hatıl oyukları bulunmaktadır. İncesu Kanyonu’nun bir kilometre kadar iç kısmında yer alan kaya bloğu üzerinde ise bir buçuk metre yüksekliğe sahip Kybele kabartması mevcuttur. Bu eser, Anadolu’daki en büyük Helenistik çağ Kybele kabartmasıdır. Kabartmada; bir taht üzerinde oturarak, karşısında yer alan yüksek kayalar üzerindeki kaleye bakan tanrıça, sol eliyle bir aslan yavrusunu tutmaktadır. Sadece tarihi özellikleriyle değil, aynı zamanda doğal yaşam alanı olması nedeniyle de önemli bir yeri olan İncesi Kanyonu’nda çok sayıda bitki ve hayvan türü bulunmaktadır.Kapılıkaya, Gerdek ve İskilip kaya mezarları
Çorum’da ziyaret edilebilecek çok sayıda kaya mezarı vardır. Milattan Önce 2’nci yüzyıla ait olduğu belirlenen Kapılıkaya Kaya Mezarı, Çorum’a 27 kilometre uzaklıkta yer almaktadır. Helenistik döneme işaret eden kaya mezarının kapısı üzerinde “ikezos” yazısı dikkat çekerken, girişin sağ ve sol kısmına oyulmuş ölü şekilleri mevcuttur. Alaca ilçesine 18 kilometre mesafede bulunan Gerdek Kaya Mezarı da Milattan Önce 2’nci yüzyıldan kalmadır. Mezar, kayaya oyulan üç sütundan meydana gelmiştir. Öte yandan bölgede görülebilecek bir diğer kaya mezarı ise İskilip Kaya Mezarları’dır. İskilip Kalesi’nin eteklerinde yer alan bu mezarlar Roma dönemine işaret etmektedir.İskilip Kalesi
Osmanlı İmparatorluğu döneminde inşa edilen İskilip Kalesi, ilçe merkezinde bulunan 100 metre yüksekliğindeki doğal bir kaya üzerine yapılmıştır. Girişi güney tarafında yer alan kapı ile sağlanan kalenin bulunduğu sarp kayalığın eteklerinde Roma döneminden kalan kaya mezarları mevcuttur.Kalehisar ve Behramşah Külliyesi
Çorum’un Alaca ilçesine 20 kilometre uzaklıkta bulunan Kalehisar, antik çağlardan bu yana yerleşim olarak kullanılmaktadır. 40 kilometre uzaklıkta yer alan Hattuşa’dan dahi görülebilen Kalehisar’ın yüksek yerlerinde Frig ve Bizans, eteklerinde de Selçuklu dönemine ait yerleşim yerleri bulunmaktadır. Yapının alt kısmında bulunan düzlükte ise Selçuklu yapımı Behramşah Külliyesi’nin kalıntıları yer almaktadır. Bu kalıntılar; medrese, hamam, türbe ve handan kalma bölümlerdir.Osmancık Kalesi ve Koyunbaba Köprüsü
Kuruluşu Roma dönemine dayanan Osmancık Kalesi, Kızılırmak kıyısına inşa edilmiştir. Güney kısmında Roma dönemi kaya mezarları bulunan kaleden Kızılırmak’a inen, kayaya oyulmuş su yolu vardır. Yine Kızılırmak üzerinde yer alan Koyunbaba Köprüsü ise II. Bayezid zamanında inşa edilmiştir. 19 göze sahip olan sivri kemerli köprünün uzunluğu 250, genişliği ise 7.5 metredir.Çorum Kalesi
Kent merkezinde bulunan kale, 1571 tarihinde inşa edilmiştir. Selçuklu mimari özelliği taşıyan kaleden, 1577 tarihli bir belgeye göre “Sultan Süleyman Hayratı” diye bahsedilmektedir. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde adı geçen kalenin, Sultan Kılıç Arslan tarafından inşa edildiği belirtilmektedir. Ağırlıklı olarak kesme taş ve moloz taştan yapılan kale, kare planlı olup içinde küçük bir de camiyi içermektedir.Çorum Saat Kulesi
Kent merkezinde bulunan saat kulesi, Beşiktaş Muhafızı Çorumlu Yedi Sekiz Hasan Paşa tarafından 1894 yılında inşa ettirilmiştir. Çorum’un kazadan sancak statüsüne dönüştüğü yıl yapılan bu minare stilindeki saat kulesi, 27.5 metre yüksekliğe sahiptir. Kule üzerinde Osmanlıca yazılmış olan kitabe mevcuttur.Ulu Camii
Selçuklu Sultanı III. Alaattin Keykubat döneminde inşa ettirilen Ulu Camii, II. Bayezid zamanında yaşanan depremde hasar görmüştür. Mimar Sinan tarafından onarılan cami, IV. Murat döneminde yeniden onarımdan geçirilerek, çevresine 27 medreseler ve akaret inşa edilmiştir. Sonraki yıllarda birkaç kez daha tamir ettirilen caminin minberi sanat tarihi bakımından ilgi çekicidir. 1306 yılında tamamlanan minber, abanoz ağacından çatma kündekari tekniğiyle yapılmıştır. Çok sayıda tarihi camii ve türbeye ev sahipliği yapan Çorum’da, Ulu Camii’nin yanı sıra ziyaret edilebilecek cami ve türbelerin başlıcaları şunlardır: Osmancık Akşemseddin Camii, Osmancık Koyunbaba Türbesi, İskilip Ulu Camii, İskilip Şeyh Muhiddin Yavsi Cami, İskilip Yivlik Akşemseddin Hz. Camii ve Türbesi, Elvançelebi Türbesi, Hüseyingazi Türbesi, Örencik Köyü Camii ve Oğuz Köyü Camii.Dulkadiroğulları Konakları
Osmanlı mimarisinin özelliklerini taşıyan bu iki tarihi konak, Boğazkale’de yer almaktadır. Haremlik ve selamlıktan meydana gelen konaklar, 360 yıllık tarihi geçmişe sahiptir. Dulakadiroğulları Beyliği’ne mensup Dölarslan ailesinden kalan söz konusu ihtişamlı konaklar, 8 bin metrekare alan üzerinde bulunmaktadır. Özellikle güzel bahçeleri ile ilgi çeken konaklar, bölgedeki ilgi çeken tarihi yapılar arasındadır.Kargı Yaylası
Tarihi yapılarının yanı sıra doğal güzellikleriyle de ziyaret edilmesi gereken kentler arasında bulunan Çorum, özellikle yaylalarıyla dikkat çekmektedir. Bunlardan biri olan Kargı Yaylası, Kargı ilçesinin kuzeyindeki yüksek dağlık alanda bulunmaktadır. Çorum şehir merkezine 140 kilometre uzaklıkta yer alan Kargı Yaylası ile bağlantılı çok sayıda başka yayla da mevcuttur. Bunlar Eğinönü, Aksu, Karandu, Göl, Örencik, Karaboya ve Gökçedoğan yaylalarıdır. Yayla evi geleneğinin sürdürüldüğü bu yaylalarda nefis manzaralar dikkat çekmektedir. Ayrıca bölgede yer alan Aksu ve Gökçedoğan göletlerinde nefis alabalıklar yetiştirilmektedir. Bunların yanı sıra Kargı’da bulunan Abdullah Yaylası, İskilip Yaylaları, Başpınar-Karaca Yaylaları ve Bayat Yaylaları da ildeki önemli doğal güzellikler arasındadır.Çorum şelaleleri
Çorum’da görülebilecek doğal güzellikler arasında şelaleler de önemli bir yer tutmaktadır. Kent merkezine 27 kilometre mesafede bulunan Örencik Şelalesi bunlardan biridir. Suludere Kanyonu yakınında bulunan şelale, metrelerce yüksekten büyük bir ihtişamla dökülmektedir. Ayrıca İskilip ilçesine bağlı Sorkun köyünde yer alan Karayanık Şelalesi ise orman dokusuyla bir bütünlük oluşturmaktadır. Öte yandan Kargı’nın Başköy yakınlarında yer alan Kızılcaoluk Şelalesi ise özellikle sonbahar aylarında rengarenk görüntüler meydana getirmektedir.Hitit Yürüyüş Yolu
Doğaseverlerin ilgi gösterdiği Hitit Yürüyüş Yolu, zengin tarihe sahip Hititlerin antik kentlerinden geçmektedir. Doğal güzellikleri ve kültürel zenginliğiyle keyifli bir ortam sunan yürüyüş yolundaki ana güzergahları; Boğazkale-Hattuşa- Şapinuva, Alacahöyük-Alaca-Şapinuva ve Boğazkale Alacahöyük oluşturmaktadır. Tarihi kervan ve göç yollarından geçen yürüyüş parkuru, 236 kilometre uzunluğundadır. Ayrıca Kızılırmak Havzası Gastronomi ve Yürüyüş Yolu da bölgede doğaseverlerin tercih ettiği yerler arasındadır.Çorum’da nerede ne yenir?
Zengin bir mutfak kültürüne sahip olan Çorum, yüze yakın özgün yemek çeşidini barındırmaktadır. Binlerce yıllık tarihi boyunca geliştirdiği yemek kültürünü bugünlere taşıyan kent, bölgenin en lezzetli yemeklerine ev sahipliği yapmaktadır. Çorum’da gerek şehir merkezinde gerekse de ilçelerde yer alan çok sayıda restoranda yerel lezzetler öne çıkmaktadır. Yöreye özgü tatlar arasında en yaygın olanları; göğ domates, zalpa, yanıç, mayalı (sac ve tava), cızlak, çullama, söbelek dolması, oğmaç, hingal, kömbe, haşhaşlı çörek, borhani, helise, madımak, İskilip dolması, tirit, kuru mantı, teltel, keşkek, hasıda, has baklava, malak, kara çuval helvası ve hedik gibi lezzetlerdir. Leblebisi ile meşhur olan Çorum mutfağı, şehir merkezinde bulunan restoranlar ile konuklarına en lezzetli yemekleri sunmaktadır. Kentte yöresel lezzetleri bulabileceğiniz restoranlar içinde Katipler Konağı, Hancılar Et Lokantası, Ali Paşa, Çorum Baktat Dinlenme Tesisleri ve Çorum Büyük Vadi Dinlenme Tesisleri öne çıkmaktadır.
Çorum Gece Hayatı
Çorum’da gece hayatı
Gece hayatı konusunda İç Anadolu Bölgesi’ndeki kentlerle benzer özellikler taşıyan Çorum, pek hareketli sayılmaz. Eğlenceli zaman geçirmek isteyenlerin ağırlıklı olarak tercih ettiği kafe, bar ve türkü evleri kentin belirli bölgelerinde yer alırken, buralarda canlı müzik sunan mekanlar da mevcuttur. Şehirde bulunan mekanlardan öne çıkanlar; Mekan Bar, Ata Türkü Bar, Cafe Hertel ve Shot gibi yerlerdir. Bunların yanı sıra organizasyonların düzenlendiği Arinna Restaurant da kentte tercih edilen mekanlardan biridir. Ayrıca canlı müzik performanslarının sergilendiği Panku Roof Restoran ve türkülü halaylı eğlence programları sunan Pirbaba Cafe de şehrin sevilen yerleri arasındadır.