Malatya’nın doğal ve tarihi güzellikleriyle ilgi çeken ilçesi Darende, il merkezine 112 kilometre uzaklıkta yer almaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği bin metre ile 2 bin 100 metre arasında değişen ilçede, karasal iklim yaşanmaktadır. İlçede, yaz ayları sıcak ve kurak, kış ayları ise soğuk ve yağışlı geçmektedir. Tohma Çayı’nın başlıca akarsu olduğu Darende’de, sulanabilir tarım alanları genellikle bu çay çevresinde yer almaktadır. Malatya’nın tüm ilçelerinde olduğu gibi Darende’nin temel gelir kaynağını da kayısı oluşturmaktadır. Malatya’nın toplam kayısı üretiminin dörtte birini karşılayan ilçede, bir milyonu aşkın kayısı ağacı bulunmaktadır.Tarihi oldukça eskilere dayanan Darende, İpek Yolu üzerinde, Tohma Vadisi üzerine kurulmuştur. Yaklaşık 7 bin yıllık tarihe sahip olan yörede, Hititlerden beri yerleşim bulunmaktadır. Hititlerin ardından Persler tarafından ele geçirilen bölgede, Zengibar Kalesi oldukça önemli bir yapıdır. Kale, bu dönemde askeri bir üs görevi üstlenmiştir. 8’inci yüzyılda Müslüman Arapların yerleşmeye başladığı yöre, 1517 yılında Osmanlılarca kontrol altına alınmıştır. Daha önce Sivas’a bağlı olan Darende, 1934 yılında Malatya’ya bağlanmıştır. Çok sayıda uygarlığa ev sahipliği yapan Darende, bir dönemler Mezopotamya ile Anadolu arasındaki önemli ticaret ve ilim merkezlerinden biri olmuştur. İnanç turizminin geliştiği ilçede, çok sayıda gezilip görülebilecek tarihi ve doğal yapı bulunmaktadır.
Darende’ye nasıl gidilir?
Doğu Anadolu Bölgesi’nin İç Anadolu’yla bağlantısını kuran karayolu üzerindeki Darende, gelişmiş ulaşım olanaklarına sahiptir. Malatya-Ankara karayolu üzerinde yer alan ilçenin, Malatya il merkezine uzaklığı 112 kilometredir. İl merkezinden her gün sık sık düzenlenen minibüs seferleriyle ilçeye ortalama bir buçuk saatte ulaşılabilmektedir. Sivas’ın Gürün ilçesine 38 kilometre uzaklıkta bulunan Darende; Ulaş’a 137, Pınarbaşı’na 193, Elbistan’a ise 89 kilometre mesafede yer almaktadır.İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük kentlerden Darende’ye havayolu aracılığıyla ulaşmak isteyenler, Malatya Erhaç Havalimanı’nı kullanabilirler. İstanbul ve Ankara’dan her gün, İzmir’den ise haftanın belirli günleri uçuşların düzenlendiği Erhaç Havalimanı, Darende ilçesine 92 kilometre uzaklıktadır. Havalimanına indikten sonra ilçeye servis araçları, taksi ya da kiralık araçlarla ortalama bir buçuk saatte gidilebilmektedir.Darende’de doğa sporları
Coğrafi yapısı doğa sporlarına uygun olan Darende’de, Tohma Vadisi ve çayı pek çok aktivite için elverişli bir ortam sunmaktadır. Dik ve yüksek yamaçlardan meydana gelen Tohma Vadisi, bu yapısıyla tırmanış sporcularının gözdesi durumundadır. Vadi içinde akan Tohma Çayı, özellikle rafting severlere adrenalin dolu saatler yaşatmaktadır. Tohma Kanyonu’nda yer alan sekiz kilometre uzunluğundaki rafting parkuru, aynı zamanda kano için de kullanılabilmektedir. Son zamanlarda keşfedilen 15 kilometrelik bir parkura daha sahip olan Tohma Çayı, uygun su debisiyle en çok tercih edilen yerlerden biri olmuştur.Ayrıca Tohma Çayı kenarındaki patika yollarda, muhteşem manzara eşliğinde doğa yürüyüşleri yapılabilmektedir. Öte yandan Günpınar Şelalesi bölgesinde de doğa yürüyüşleri için uygun bir parkur bulunmaktadır. İki kilometrelik vadide orta zorluk derecesine sahip bu parkurda, şelalenin ve çevredeki doğal güzelliklerin arasında keyifli bir yürüyüş yapabilirsiniz.Darende’de gezilecek yerler
Tohma Çayı ve Vadisi
Darende ilçesine hayat veren Tohma Çayı, ayın zamanda ilçenin konumlanışında da önemlidir. Tohma Vadisi çevresinde kurulmuş olan ilçe, bu çay sayesinde yeşil bir örtüye bürünmüştür. Tohma Çayı’nın oluşturduğu 20 kilometre uzunluğundaki vadi, yer yer 40 metreyi bulan dik yamaçlara ve kayalıklara sahiptir. Bu eşsiz güzellikteki kanyonda güzel bir gün geçirebilirsiniz. Yeşillikler içinde bulunan kafeteryalarda içeceklerinizi yudumlayabilir, ayaklarınızı serin suların içine koyarak manzaranın tadını çıkarabilirsiniz. Doğa sporları için de eşsiz bir yer olan Tohma Vadisi’nde; rafting, kaya tırmanışı, trekking ve amatör olta balıkçılığı gibi aktiviteler de yapılabilmektedir. Türkiye’nin en güzel rafting parkurlarından birine ev sahipliği yapan Tohma Çayı’nda, yüksek olmayan su debisi sayesinde bu sporu kolaylıkla yapabilirsiniz.Günpınar Şelalesi
Darende’ye yedi kilometre uzaklıktaki Günpınar köyünde bulunan şelale, ilçenin en güzel manzarasına ev sahipliği yapmaktadır. Gören herkesin hayran kaldığı şelale, dar bir vadiden 40 metre yükseklikten üç bölüm halinde dökülmektedir. Yaz aylarında yemyeşil doğa içinde muhteşem bir manzara sunan şelale, kış aylarında ise donarak bembeyaz bir görüntüye kavuşmaktadır. Şelale girişinde yer alan kafeteryada bir şeyler yiyip içme imkanı bulunmaktadır.Somuncu Baba Külliyesi ve Türbesi
Darende’nin inanç turizmi bakımından öne çıkan yerlerinden olan Somuncu Baba Külliyesi ve Türbesi, Tohma Çayı’nın yanında yer almaktadır. Türk-İslam alimi olan ve geçek ismi Şeyh Hamid-i Veli olan Somuncu Baba inşa edilen külliye ve türbe, ilçedeki en görkemli yapıdır. Külliyeye kemerli bir kapıdan girdikten sonra avlu ile karşılaşılmaktadır. Burada kırmızı güller ve her yere döşenen beyaz mermerler dikkat çekmektedir. Külliyede, içinde balıkların yüzdüğü süs havuzları oldukça ilgi çekicidir. Ayrıca külliyede yer alan 40 pencereli cami ise Selçuklu-Osmanlı mimarisinin izlerini taşımaktadır. Öte yandan Darende’nin Balaban Mahallesi’nde bulunan Abdurrahman Erzincani Camii ve Külliyesi de ilçenin tarihi yapıları arasında önemlidir.Kudret Havuzu
Darende’nin ilginç yerlerinden olan Kudret Havuzu, Tohma Vadisi’nin kayalıkları arasında yer almaktadır. Kayalıklardan çıkan sularla beslenen havuzun şifalı olduğu söylenmektedir. Her mevsim 22 derece olan suyu aynı zamanda termal özellikler taşımaktadır. Toplam olarak üç havuzdan meydana gelen Kudret Havuzu’nda su derinliği fazla olmadığı için herkes rahatlıkla yüzebilmektedir. Soyunma kabinleri, eşya dolapları, tuvalet ve lavabonun bulunduğu havuz girişinde, ayrıca içeceklerinizi yudumlayabileceğiniz bir de kafeterya mevcuttur.Zengibar Kalesi
Tohma Çayı’nın batısında yer alan Zengibar Kalesi, dik yamaçlar üzerine inşa edilmiştir. Farsçada kaş kale anlamındaki Sengbar adıyla da bilinen kalenin kitabesi bulunmadığı için ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı bilinmemektedir. Ancak Perslerin işgalinin ardından kalenin Sengbar ismini aldığı sanılmaktadır. Kesme taştan yapılan ter bir kapıya sahip kalede, surların büyük bir kısmı yıkılmıştır.Aslantaşlar
Darende’nin en eski kalıntıları olan aslan görünümlü bu taşlar, ilçe merkezine 20 kilometre uzaklıktaki Yeniköy’de bulunmaktadır. Milattan Önce 2 binli yıllarda yapıldığı tahmin edilen Aslantaşlar, kayaların şekillendirilmesiyle elde edilen aslan heykelleridir. Bu yapıların, Hititler döneminde kentlerin girişinde yer alan aslan başlarından olduğu tahmin edilmektedir. Aralarında dört metre bulunan bu iki aslan heykelinin her birinin ortalama 5 ton ağırlığında olduğu belirtilmektedir. Boyları iki metreye yakın olan Aslantaşları görmenizi mutlaka öneririz.Maşattepe Tümülüsü
İlçeye bağlı Yenice Mahallesi’nde yapılan arkeolojik kazılarda gün yüzüne çıkarılan Maşattepe Tümülüsü, alçak ve kemerli bir giriş kapısına sahiptir. Dikdörtgen biçiminde olan tümülüsün üstü ise kubbeye benzemektedir. Tümülüste, sanduka içinde bir kadın cesedi ile 1’inci yüzyıldan kaldığı belirlenen değerli bazı eşyalar gün yüzüne çıkarılmıştır. Bu eserler Malatya Müzesi’nde görülebilir. Ayrıca Darende ilçe merkezine 50 kilometre uzaklıktaki Ozan Mahallesi’nde bulunan Ozan Mezar Anıtı da ilçenin önemli tarihi yapılarındandır. Roma döneminde yapıldığı sanılan kare şeklindeki bu taş yapının o dönem bir kilise olduğu tahmin edilmektedir. Yapı daha sonra Battalgazi tarafından mescide dönüştürülmüştür.Hamidiye Çarşısı
Tohma Çayı kenarında bulunan Hamidiye Çarşısı, Osmanlı mimarisinin özelliklerini taşımaktadır. Bir kısmı Somuncu Baba Külliyesi’yle iç içe olan çarşının iki kapısı bulunmaktadır. Etrafında yüksek kayaların bulunduğu çarşı, oldukça ilgi çekici bir görüntüye sahiptir. İçerisinde hediyelik eşya ve yöresel ürünlerin satıldığı dükkanlar bulunan çarşıda, ünlü Somuncu Baba sebil ekmeği de satılmaktadır.Balaban İçmesi
Balaban Mahallesi’nde yer alan içmenin, şifalı bir su kaynağı olduğu söylenmektedir. Yaz aylarında hizmet veren Balaban İçmesi’nin; böbrek, mide ve sedef gibi hastalıklara iyi geldiği belirtilmektedir. İçmenin çevresinde konaklama yerleri ve piknik alanları da mevcuttur.Yusuf Paşa Bedesteni
Darende ilçe merkezinde Zaviye Mahallesi’nde bulunan Yusuf Paşa Bedesteni, Osmanlı valilerinden Darendeli Yusuf Paşa tarafından inşa ettirilmiştir. Kitabesi bulunmadığı için tam olarak yapılış tarihi bilinmemektedir. Kesme ve moloz taştan yapılan bedestenin orta avlusunun etrafında 30 tane dükkan bulunmaktadır. Restore edilen bedestende, yöresel ürünlerden satın alabilirsiniz.Darende’de nerede ne yenir?
Malatya mutfak kültürünün özelliklerini taşıyan Darende, aynı zamanda kendine has lezzetlere de sahiptir. İlçede yaygın olarak tüketilen taş çorbası bunların başında gelmektedir. Ayrıca tiritli analıkızlı köftenin de meşhur olduğu Darende’de, Malatya mutfağının ünlü lezzetleri bulgurlu köfte, sulu köfte, lahana köftesi, kara çorba, kömbe, pipirim çorbası, içli köfte, geleli kebabı, kiraz yaprağı köftesi, ıspanaklı ekşili köfte, irinti çorbası ve sıcak çiğleme gibi lezzetler de yaygın tüketilmektedir.Darende’de bulunan restoran ve lokantalarda bu yöresel lezzetleri tadabilirsiniz. İlçede en çok tercih edilen restoranlar; Hasbahçe Restaurant, Tiryandafil Restoran, Meşhur Çiğ Köfteci Müslüm Boztaş, Gül Kebap Salonu, Özbeyler Kebap Salonu, Gül Kebap Salonu, Güler Kebap, Doğal Kahvaltı Salonu, Boğaziçi Lokantası, Tuana Lezzet Lokantası, İnce Mehmet Restaurant, Hal Kebap Salonu, Çetin Unlu Mamulleri, Güven Pide, Çağlar Pide, Darende Döner, Beyazsaray Et Lokantası, Paptya Döner Salonu, Beyzade Et Lokantası, Selçuklu Lokantası, Osmanlı Kafe Restoran ve Dostlar Et Lokantası gibi işletmelerdir.Darende’de gece hayatı
Doğal ve tarihi güzellikleriyle öne çıkan Darende, gece hayatı konusunda gelişmemiştir. İnanç turizminde önemli bir konumda bulunan ilçede, halkın muhafazakar yapısı nedeniyle alkollü mekan bulunmamaktadır. Ancak ilçede çok sayıda kafeterya ve çay bahçesi mevcuttur. Akşam saatlerinde bu mekanlarda içeceklerinizi yudumlayarak keyifli zaman geçirebilirsiniz. Darende’nin öne çıkan kafeteryalarını; Ehli Keyf Cafe, Osmanlı Kafe Restoran, Belediye Çay Bahçesi, Özbeyler Çay Salonu ve Özkul Çay Evi ve Kafe olarak sayabiliriz.