Mardin’in şirin ilçelerinden olan Dargeçit, il merkezine 110 kilometre uzaklıkta yer almaktadır. Yaklaşık olarak 550 kilometrekare yüzölçümüne sahip olan ilçenin deniz seviyesinden yüksekliği ortalama 900 metredir. Doğuda Şırnak’ın Güçlükonak, batıda Midyat, kuzeyde Batman’ın Gercüş, güneyde de Şırnak’ın İdil ilçesiyle komşu olan Dargeçit, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin en dik ve engebeli yerlerinden biridir. Çok yüksek dağlara sahip olmayan ilçe, sırtını iki tepeye dayamıştır. İlçedeki en yüksek nokta, kuzeydoğuda bulunan Site Dağı’dır. Yok denecek kadar az ormana sahip olan ilçede, en çok dikkat çeken ağaçlar palamut ve meşedir. Dargeçit’e 12 kilometre mesafede yer alan Ilısu köyü yakınlarından geçen Dicle Nehri, ilçe için oldukça önemlidir. Bunun yanı sıra güneydeki Akyol ile Belen köyleri arasında düzensiz bir akarsu da mevcuttur. Kış aylarında kar ve yağmur suları nedeniyle taşan bu akarsu, yaz aylarında neredeyse kurumaktadır. Ancak yine de sulu tarım için bu çaydan faydalanılmaktadır. Dargeçit’te doğal göl yoktur. İlçedeki yeraltı sularının yetersizliğinden dolayı bazı köylerde halen içme suyu kuyulardan sağlanmaktadır. Karasal iklimin görüldüğü ilçede, yaz ayları sıcak ve kurak, kış ayları ise soğuk ve yağışlı yaşanmaktadır.Tarihi oldukça eski dönemlere uzanan Dargeçit, çok dinli bir yerdir. İlçede Müslüman, Hıristiyan ve Ezidiler yaşamaktadır. Bölgeye ilk yerleşenlerin Mardokeliler adlı topluluk olduğu tahmin edilmektedir. Süryani bir ailenin kurduğu Dargeçit, zamanla büyüyerek 1900'lerin başında yüz ailenin yasadığı bir kent olmuştur. Tarihsel süreç içerisinde Kher-Boran, Kfar-Boran, Kerburan, Kerboran gibi isimleri bulunan Dargeçit, Milattan Sonra 4’ncü yüzyılda Samanilerin iktidarı döneminde, Hıristiyanlıkla tanışmıştır. Burada ilk Hıristiyanlaşan kesim Süryaniler olmuşlardır. I. Dünya Savaşı’ndan sonra çeşitli sıkıntılar yaşayan Süryanilerin önemli bir kısmı, daha rahat bir yaşam sürmek için Avrupa ülkelerine göç etmişlerdir. 1987 yılında Midyat ilçesinden ayrılarak ilçe olan Dargeçit’te, günümüzde çok sayıda kilise bulunmaktadır.
Dargeçit’e nasıl gidilir?
Dargeçit ilçesi, Mardin il merkezine 110 kilometre mesafede olup, karayolu ulaşım olanaklarına sahiptir. İl merkezinden ilçeye özel araçla bir buçuk saatte ulaşılabilmektedir. Ayrıca Mardin şehir merkezinden karşılıklı düzenlenen minibüs seferleriyle de ilçeye ulaşılabilmektedir. Midyat’a 40, Siirt’e 80, Şırnak’a 100 kilometre uzaklıkta bulunan Dargeçit, Batman iline ise 95 kilometre mesafededir. Büyük kentlerden Dargeçit’e havayoluyla ulaşmak isteyenler ise Mardin Havalimanı’nı kullanabilirler. Dargeçit’e 120 kilometre uzaklıkta olan havalimanına ulaştıktan sonra kiralık araç veya taksilerle ilçeye ulaşılabilmektedir. Bu yolculuk yaklaşık bir saat 45 dakika civarında sürmektedir.Dargeçit’te doğa sporları
Coğrafi yapısı doğa sporlarına uygun olan Mardin’in Dargeçit ilçesi, bölge genelinde yaşanan güvenlik sorunları nedeniyle bu potansiyelini yeterince değerlendirememiştir. İlçe sınırları içinde yer alan dağlık bölgeler; başta doğa yürüyüşleri ve tırmanış olmak üzere çok sayıda aktiviteye uygundur. Ayrıca Dargeçit ilçe merkezi yakınında yer alan Gülbiş bölgesinde doğa yürüyüşleri ve piknik yapmak mümkündür. Buradaki ağaçlandırılan bölge ve havuz, yaz aylarında yöre sakinlerinin dinlenmek için en çok tercih ettiği yerlerden biridir.Dargeçit’te gezilecek yerler
Kiliseleriyle ünlü Dargeçit’te gezilebilecek yerlerin sayısı sınırlıdır. Ilısu Barajı, Tarihi Süryani Çarşısı ve Dargeçit Köprüsü gibi yapılara ev sahipliği yapan ilçede, ayrıca Gülbiş bölgesi de gezilebilecek yerlerden biridir. Gülbiş’te çevresi ağaçlandırılmış bir havuz mevcut olup burada piknik yapılabilmektedir. Ayrıca ilçede bulunan su değirmeni kalıntıları da görülebilmektedir. Dargeçit’te su şebekesi yapılmadan önce ilçenin ihtiyacını karşılayan su kanalları üzerindeki bu değirmenlerin kalıntıları bugün halen görülebilmektedir.Ilısu Barajı
Dargeçit’te yer alan Ilısu Barajı, dünyadaki en büyük su projelerinden olan GAP’ın önemli bir bileşenidir. Dicle Nehri üzerine kurulan baraj, Suriye sınırına yakındır. Binlerce yıllık tarihe sahip Hasankeyf ilçesinin sular altında kalmasına neden olacağı için yapımı oldukça eleştirilen Ilısu Barajı, tamamlandığında Türkiye’deki 4’ncü büyük baraj olacaktır.Tarihi Süryani Çarşısı
Dargeçit ilçe merkezinde bulunan Tarihi Süryani Çarşısı, 17’nci yüzyıla inşa edilmiştir. Yeterince bakımlı olmayan çarşı; uzun yıllar boyunca demircilik, taş işletmeciliği ve çok sayıda ticari işletmeye ev sahipliği yapmıştır. Çarşıda günümüzde 50’nin altında işletme bulunmaktadır. Bakımsızlık nedeniyle son yıllarda durumu pek iç açıcı olmayan Tarihi Süryani Çarşısı’nın yeniden canlanıp hareketli günlerine dönmesi umut edilmektedir.Dargeçit Köprüsü
Dargeçit merkezindeki Saray Mahallesi’nde yer alan bu tarihi köprünün, 18 ya da 19’uncu yüzyılda inşa edildiği sanılmaktadır. Taştan yapılan bu köprü tek gözlü ve yuvarlak kemerli olarak planlanmıştır. Günümüze kadar birçok kez onarım gören Dargeçit Köprüsü, halen kullanıma açıktır.Kiliseler
Çok dinli yapısıyla dikkat çeken Mardin’in Dargeçit ilçesinde, pek çok kilise bulunmaktadır. Çoğu kapalı olan ve bazıları yıkılmış olan bu kiliselerden yalnızca bir tanesi ibadete açıktır. Süryani kilisesi olan Mor Kuruyakos Kilisesi, 1979 yılında Hıristiyanların ilçeyi terk etmesinden sonra harap durumdaydı. Ancak belediye tarafından restore edilerek ibadete açılmıştır. Dargeçit’te ayrıca Süryani Kadim Kiliseleri olarak bilinen Alayurt Mor Sabo Kilisesi, Alayurt Mor Gevargis Kilisesi, Meryem Ana Kilisesi, Bethil Kilisesi, Süryani Katolik Kilisesi, Süryani Protestan Kilisesinin yanı sıra Ermeni kilisesi de mevcuttur. İlçede ayrıca Süryani ve Ermeni mezarlıkları da bulunmaktadır.Germiab Kaplıcası
Dargeçit’te yer alan Germiab Kaplıcası, ilçe merkezine 18 kilometre uzaklıktaki Dicle nehri kenarında yer almaktadır. Ilık su kaplıcası olan bu suyun oldukça zengin bileşenlere sahip olduğu belirtilmektedir. Sıcaklığı 40 derece olan kükürtlü suya sahip kaplıcanın romatizma ve deri hastalıklarına iyi geldiği kaydedilmektedir.Dargeçit’te nerede ne yenir?
Mardin yemek kültürünün özelliklerini taşıyan Dargeçit’te, Süryani ve Arap yemeklerinin etkileri görülmektedir. Çeşitli baharatlar kullanılarak lezzetlendirilen çorbalar, etler ve tatlıların yaygın olarak tüketildiği ilçe mutfağında; yemeklerde bol bol tarçın, kişniş, yenibahar, mahlep, pul biber, zencefil, sumak, yeşil nohut ve kenger kökü kullanılmaktadır. İlçede en çok tüketilen yöresel lezzetler; yoğurtlu ve nohutlu etli çorba lebeniyye, Süryani içli köftesi kitel raha, haşlanarak yapılan içli köfte ikbebet, kızartılarak yapılan içli köfte irok, kapalı lahmacun bembuse, ekşili erik yahnisi alluciye gibi lezzetlerdir. Ayrıca incasiye, ekşili nohut yemeği olan hımmısiye, işkembe dolması olan kibe, biber ve patlıcan dolması, kaburga dolması ve kuzu çevirme de Dargeçit’te yaygın olarak tüketilmektedir.Dargeçit’te bu yöresel lezzetleri tadabileceğiniz restoran ve lokanta mevcuttur. İlçede en çok tercih edilen lokantalar, Barış Bulvarı üzerinde yer alan Battalbey Çiğ Köfte, Yeni Barış Bulvarı üzerinde hizmet veren Dargeçit Abdi Baba ve Marina, Kısmetli Caddesi üzerinde konuklarını ağırlayan Fırat Yemek ve Barış Bulvarı üzerinde faaliyet gösteren Oses Çiğ Köfte gibi işletmelerdir.Dargeçit’te gece hayatı
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki pek çok ilçe gibi Dargeçit’te de canlı bir gece hayatından söz edemeyiz. İlçede alkollü mekan yok denecek kadar azdır. Akşam saatlerinde dışarı çıkmak isteyen ilçe sakinleri, ağırlıklı olarak kafeterya, pastane ve çay bahçelerini tercih etmektedir. Bu mekanların en çok tercih edilenlerini; Numado Pastanesi, Sevgiyolu Cafe, Hayal Kafe, Mezopotamya Çayevi, Azelya Cafe, Çaykovski Cafe, Mekan Çay Evi, Dostlar Çay Evi, Şin Cafe ve Ehli Keyf Kitap Cafe olarak sayabiliriz.