Van’ın ilçelerinden biri olan Erciş, Van Gölü kıyısında yer alan, muhteşem doğal manzaralarıyla dikkat çeken bir yerdir. Van il merkezine 90 kilometre mesafede bulunan Erciş, nüfus ve gelişmişlik bakımından ildeki en büyük ilçedir. Yeşillikler içindeki ilçede, Van Gölü’nün mavi sularının manzarasını izlemek oldukça keyiflidir. Çok sayıda akarsuyu bulunduğu için yaz aylarında neredeyse her yeri yemyeşil olan ilçeye bölge halkı tarafından Yeşil Erciş de denilmektedir. Doğal güzelliklerinin yanı sıra tarihi yapılarıyla da öne çıkan Erciş’te, gezilebilecek çok sayıda yer bulunmaktadır. Ticari yönden de Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki gelişmiş ilçeler arasında yer alan Erciş, ilçede yer alan şeker fabrikası ile kayda değer bir istihdama sahiptir.İlçe merkezi Van Gölü’nün 5 kilometre kadar içerisinde bulunan Erciş, göl seviyesinden 25 metre kadar daha yüksek bir rakıma sahiptir. Doğu Anadolu Bölgesi’nin tipik karasal ikliminin hakim olduğu ilçede, kış ayları oldukça soğuk geçmektedir. Van Gölü kıyılarının en geniş ovalarından biri olan Erciş Ovası, bereketli topraklara sahiptir. İlçe merkezinde kavak ağacının çokluğu dikkat çekerken, Süphan Dağı’ndan dolayı yerlerde genellikle ince bir toz tabakası dikkat çekmektedir.İnsan yerleşimi Milattan Önce 700’lü yıllara kadar uzanan Erciş, tarihi süreç içerisinde Arzaşkun, Arsissa, Argişti Khinili, Arciş, Ardişi, Eganis ve Erdiş isimleriyle anılmıştır. Erciş’te bulunan Arsissa ya da Arzaşkun kentleri, Urartu krallarından II. Arsissa tarafından kurulmuştur. Sonraki dönemlerde ise yörede Selçuklu, Osmanlı, Celayirli ve Karakoyunluların hakimiyeti görülmüştür. Doğu Anadolu, Irak ve İran topraklarında hakimiyet süren Karakoyunlu devletine 1365 ile 1469 arasında başkentlik yapan Erciş, bu dönemlerde sahip olduğu ticaret yoluyla da stratejik bir öneme sahip olmuştur. Van Gölü sularının yükselmesi nedeniyle 1841 yılında eski yerleşim yeri olan Erciş Kalesi ve civarı terk edilmiş ve bugünkü ilçe merkezine taşınılmıştır. İlçe statüsüne kavuştuğu 1910 yılından sonra 1915’te Rus işgalinin yaşandığı ilçe 1 Nisan 1918 tarihinde işgalden kurtarılmıştır.
Erciş’e nasıl gidilir?
Van il merkezine yaklaşık 90 kilometre mesafede yer alan Erciş, kolay ulaşım olanaklarına sahiptir. Karayolu ulaşımı açısından rahatlıkla ulaşılabilen ilçeden, şehirlerarası otobüslerin birçoğu geçmektedir. Bitlis’in Adilcevaz ilçesine 66, Ahlat ilçesine 88, Tatvan ilçesine 130, Ağrı’nın Patnos ilçesine 54, Ağrı il merkezine ise 144 kilometre uzaklıkta bulunan Erciş, Doğubayazıt’a ise 133 kilometre mesafede yer almaktadır. Uluslar arası karayolu geçişi bakımından da önemli bir konuma sahip olan Erciş, Ortadoğuya giden transit yolun da geçtiği ilçelerden biridir.İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerden Erciş’e havayolu ile gitmek isteyenler, ilçeye 106 kilometre mesafedeki Van Ferit Melen Havalimanı’nı kullanabilirler. Bu havalimanına uçuşun ardından havayolu transfer araçları, taksi veya kiralık araçla Van şehir merkezine gitmek gerekmektedir. İl merkezinden Erciş ilçesine ise dolmuşlarla ve otobüslerle yaklaşık bir buçuk saatlik bir yolculuğun sonunda ulaşılabilmektedir.Erciş’te doğa sporları
Doğa sporlarına uygun bir yapısı olan Erciş’te, doğa yürüyüşleri ve yamaç paraşütü için elverişli yerler bulunmaktadır. Son yıllarda yamaç paraşütü etkinliklerinin artmaya başladığı ilçede, Van Gölü manzarasına karşı atlayışlar oldukça ilgi çekmektedir.Erciş’in Çelebibağı Mahallesi'nde yer alan Madavank Tepesi’nden gerçekleştirilen atlayışlar sırasında gözlemlenen müthiş Van Gölü manzarası, Ölüdeniz manzarasını aratmamaktadır. Yaz aylarında paraşüt kulüplerinin toplu atlayışlar da düzenlediği bölge, rüzgar gücü bakımından bu spor için oldukça uygundur. Rüzgarı doğrudan Van Gölü’nden alan Madavank Tepesi, 20 kilometre hızın altına düşmeyen stabil rüzgarıyla yamaç paraşütçüleri bakımından oldukça ilgi çekmektedir. Van Gölü'nün maviliğinin gökyüzü ile birleştiği muhteşem manzara, her yıl buraya gelen paraşütçülerin sayısını artırmaktadır.Erciş aynı zamanda bisiklet turları için de uygun parkurlara sahiptir. Balık Bendi bölgesinde yer alan 20 kilometrelik bisiklet parkurunda yaz aylarında toplu olarak aktiviteler yapılmaktadır. Göl ve çevresi, su sporları ve doğa yürüyüşleri başta olmak üzere birçok spor için uygun ortamlar sunmaktadır.Erciş’te gezilecek yerler
Erciş Kalesi
Kim tarafından ve ne zaman yapıldığı tam olarak tespit edilemeyen Erciş Kalesi’nin mimarı ve teknik yapısı göz önüne alındığında, 12’nci ve 14’üncü yüzyıllar arasında yapıldığı tahmin edilmektedir. Kale, Erciş ile Bitlis’in Adilcevaz ilçesi arasındaki karayoluna yakın bir konumda bulunmaktadır. Günümüzde büyük kısmı yıkılmış halde olan kalede herhangi bir kitabe yer almamaktadır. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’ne de girmiş olan kaleyle ilgili olarak Çelebi, Van Gölü’nün kenarındaki kayalık bir tepe üzerinde bulunduğunu yazmıştır. Dört köşesi kuvvetli bir kale olarak tanımlanan kalenin her taşının fil büyüklüğünde olduğu belirtilmiştir. Gayet sağlam kulelere sahip olan kalenin duvarları pek yüksek inşa edilmemiştir, ancak çok geniştir. Kalenin etrafında hendek bulunmamaktadır. Geçmişte Van Gölü’nün sularının yükseldiği dönemlerde kalenin sekiz ay boyunca sular altında kaldığı belirtilmektedir. İki kapısı bulunan kalenin içinde, üstü toprak örtülü bin civarında ev mevcuttur. Minaresi bulunan Süleyman Han Camii ve onarılan Yusuf Paşa Camii’ne de ev sahipliği yapan kale içinde ayrıca 200 civarında dükkan vardı. Öte yandan bir limanı da bulunan kale, gemilere ve tüccarlara da ev sahipliği yapıyordu. Ancak günümüzde bu yapılar kalmamıştır. Bazıları su içinde bulunan birkaç sur duvarının görülebileceği kale, geçmişteki görkemi ve büyük yerleşimi nedeniyle görülmeye değerdir.Çivi Yazılı Kitabeler
Erciş’in Karataşlar mevkiindeki blok kayalar üzerinde yer alan bu Urartu dönemi kitabeleri, bir buçuk metreye bir metre ölçülere sahiptir. Kitabeler çerçeve içine alınmıştır ve bunlardan birinde Urartu kralı Sarduri’nin bölgedeki çalışmalarından bahsedilmektedir. Buradaki yazıda Tanrı Haldi’nin büyüklüğünden ve Sarduri Argiştioğlu’nun yaptırdığı üzüm bağından söz edilmektedir. Sarduri’nin hiç kimsenin üzüm bağından çalmamasını söylediği ifade edilmektedir. Üzüm bağından çalanların Tanrı Haldi, Tanrı Teyşeba ve Tanrı Şivini tarafından güneşin altında yok edilmesi dileği yazmaktadır. Kitabede yazdığına göre, o dönem burada büyük bir üzüm bağı mevcuttu. Kitabelerin ikincisinde de üzüm bağından ve üzümlerden söz edilmektedir.Çelebibağı Beldesi
Erciş’te gezilmesi gereken yerlerin başında gelen Çelebibağı beldesi, Zilan Çayı’nın Van Gölü ile buluştuğu noktada yer almaktadır. Sazlık ve çimenlerden meydana gelen, içerisinde 50 civarında kuş türü yaşayan Çelebibağı, özellikle kuş gözlemcilerinin ve fotoğrafçıların ilgisini çekmektedir. Doğayla iç içe huzurlu bir yürüyüş yapmak isteyenlerin mutlaka uğraması gereken bu beldede, flamingo dahil pek çok kuş türüyle karşılaşılabilmektedir. Flamingoların göç yolları üzerinde bulunan bölgede, havaların ısınmasıyla birlikte büyük sürüleri görmek mümkündür. Beldede üç ay boyunca konaklayan flamingolar, havaların serinlemeye başladığı eylül ayından sonra güneydeki sıcak bölgelere göç etmektedir.Haydarbey Balık Bendi Mesire Yeri
Erciş’ten Van’a giderken karayolunun 10’ncu kilometresinde yer alan bu mesire yeri, bölgede gezilmesi gereken güzelliklerden biridir. Bu alanı güzelleştiren en temel unsur, Aladağların eteklerinden doğup Van Gölü’ne dökülen Deliçay’a ev sahipliği yapmasıdır. Nisan ve temmuz ayları arasında Van Gölü’nün derinliklerinden gelen inci kefalleri burada muhteşem görüntüler yaratmaktadır. Yumurtalarını bırakmak için Deliçay’a girmeye çalışan inci kefallerinin dans eder gibi suyun ters yönüne atlayışları görülmeye değerdir. Piknik alanı olarak kullanılan bölgede yaz aylarında keyifli vakit geçirilebilmektedir.Zortul Kümbeti
Erciş’e bağlı Zortul köyünde yer alan kümbetin Karakoyunlulardan döneminden kaldığı belirtilmektedir. Dönemin önemli kişilerinden biri için 15’inci yüzyıl başlarında inşa edildiği tahmin edilen Zortul Kümbeti’nin üzerinde piramidal bir külah bulunmaktadır. Figürlü bezemeleriyle ilgi çeken kümbetteki desenlerde; çift başlı kartal, aslan ve kuş figürleri dikkat çekmektedir. Ayrıca bitkisel süslemeler de görülmektedir.Kadem Paşa Hatun Türbesi
Erciş’in Karataşlar bölgesinde yer alan türbe, kitabesinde yazdığına göre Karakoyunlu Cihan Şah döneminde, 1453 yılında inşa edilmiştir. Türbenin mimarının Emir Rüstem olduğu belirtilmektedir. Türbe, Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf’un eşi Kadem Paşa Hatun ve oğulları için inşa ettirilmiştir. İki katlı bir yapıya sahip olan türbede, alt kat cenazeliktir. Burası kare planlı ve beşik tonoz örtülü bölgedir. Doğu tarafındaki kapıdan girilen alt kat, batı duvarındaki mazgal penceresiyle aydınlatılmıştır. İkinci katına, kuzey tarafında altı basamaklı taş bir merdivenden çıkılarak girilen türbe, süslemesiyle de ilgi çekmektedir. Bitkisel ve geometrik figürler kullanılan süslemeler pencerenin üstlerinde yer almaktadır. Onikigen gövdeli ve piramidal yapısıyla ilgi çeken türbe, Erciş’te görülmesi gereken tarihi yapılar arasındadır.Kara Yusuf Paşa Türbesi
Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf Paşa döneminde yapılan ve ona ait olduğu düşünülen türbe, Zortul köyü yakınlarında yer almaktadır. Üzerinde kitabesi olmayan türbe, Anadolu Türk sanatında hükümdarlık sembolleri olarak bilinen figürlere sahiptir. İki katlı yapının, kare planlı ve beşik tonozlu alt katına doğu tarafından iki basamaklı merdivenle inilmektedir. Türbenin üst kattaki girişi kuzey tarafındaki giriş kapısından sağlanmaktadır. Geometrik ve bitkisel motiflerin de dikkat çektiği türbede, simetrik olarak yerleştirilmiş sırt sırta iki aslan figürü dikkat çekmektedir. Yandan resmedilen aslanların kuyrukları ejder başı şeklindedir. Kadem Paşa Hatun Türbesi’ne benzerliğiyle dikkat çeken bu türbedeki bezemeler hükümdarlık ve gücü simgelemektedir.Erciş’te nerede ne yenir?
Van yemek kültürünün özelliklerini büyük oranda taşıyan Erciş’te yöreye özgü lezzetler de dikkat çekmektedir. İlçenin yöresel lezzetlerinin öne çıkanlarını; murtağa, kavurmalı uşgun ekşilisi, tandır balığı, keledoş yemeği, sengeser, kurut aşı, kurut köftesi, ciğer köftesi, ayran aşı, Kürt köftesi, çırış mıhlası, çırış pilavı, ayva yemeği, helise, çılbır, borani, otlu peynir, gavut, erik kızartması ve kaşık tatlısı olarak sayabiliriz.Erciş’te yer alan restoran ve lokantalarda yöresel lezzetlerin yanı sıra geleneksel ve Türk mutfağının lezzetlerini de tadabilirsiniz. İlçede bulunan çok sayıdaki restoran ve lokanta arasında öne çıkanları; Anakanal Caddesi üzerinde yer alan Yeşil Erciş Alabalık Tesisi, Van Yolu Bulvarı üzerinde faaliyet gösteren Akdeniz Tantuni, yine aynı bulvarda hizmet veren Hanzade, Kanterler Caddesi’ndeki İremnur Lahmacun, Emniyet Caddesi’nde bulunan Ali Baba Lokantası, Özdemirhanoğlu Caddesi’nde yer alan Lokanta Konukevi, Erciş Van Yolu’nda hizmet veren Van Kahvaltı Sofrası, Van Yolu Bulvarı’nda faaliyet gösteren Hacıoğlu Et Lokantası, Tekevler’de hizmet veren Sahil Restoran ve İnönü Caddesi’ndeki Hayal Sofrası olarak sıralayabiliriz.Erciş’te gece hayatı
Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki pek çok ilçede olduğu gibi Erciş’te de aktif bir gece hayatından söz edilemez. Bölgenin muhafazakar yapısı ve turizmin yeterince gelişmemiş olması nedeniyle eğlence mekanlarının yok denecek kadar az olduğu ilçede, sadece bazı otellerin restoran ve barlarında gece hayatından bahsedebiliriz. Bunların belli başlılarını ise Tekevler Mevkii Erciş Sahil Yolu’nda yer alan Nevan Suite Hotel Restoran, yine aynı yol üzerinde yer alan Koper’s House, ve Tekevler Gezinti Bandı’nda yer alan Gökçe's Lake House gibi mekanlar oluşturmaktadır.