Kızılırmak’ın güney kenarında yer alan Gülşehir ilçesi, bağlı olduğu Nevşehir il merkezine 20 kilometre uzaklıkta yer almaktadır. Doğuda Avanos, kuzeyde Hacıbektaş, batıda Kırşehir ve Aksaray illeri, güneyde ise Acıgöl ve Nevşehir il merkeziyle komşu olan Gülşehir, antik dönemde Zoropassos ismiyle bilinmektedir. Önceki adı Arapsun olan ilçe; külliyesi, camisi, medrese ve çeşmeleriyle dikkat çekmektedir. Osmanlı döneminde Damat İbrahim Paşa döneminde imar çalışmaları yapılan Gülşehir’de, ayrıca Osmanlı Sadrazamı Karavezir Mehmet Seyyid Paşa tarafından külliye inşa edilmiştir. Bu dönemde ilçenin hane sayısı sadece 30’dur.Nevşehir-Gülşehir karayolu üzerinde yer alan Açıksaray Ören Yeri, ilçe merkezine üç kilometre mesafede olup, önemli tarihi eserlere ev sahipliği yapmaktadır. Burada tüf kayalar içine oyulmuş çok sayıda alan ile Roma dönemi kaya mezarları, 9’uncu ve 10’uncu yüzyılda inşa edilen kaya kiliseleri mevcuttur. Bu yönüyle önemli bir piskoposluk merkezi olan Gülşehir, aynı zamanda Hacı Bektaş-ı Veli Mescidi’ne de ev sahipliği yapmaktadır.İlçenin girişinde bulunan Aziz Jean Kilisesi de ilçenin önemli tarihi yapıları arasındadır. Alt katı kilise, mezarlar, su kanalı, görevlilere ait mekanlar ve şarap mahzenleri olan yapının üst katı da kilise olarak kullanılmıştır. İlçenin isminin Silahtar Mehmet Paşa tarafından verildiği bilinmektedir. 1954 yılında Nevşehir iline bağlanan Gülşehir, Kapadokya bölgesinde görülmesi gereken önemli yapılara sahiptir.
Gülşehir’e nasıl gidilir?
Nevşehir il merkezine 20 kilometre mesafede yer alan Gülşehir, kolay ulaşım olanaklarına sahiptir. İl merkezinden ilçeye gün içinde minibüslerle ortalama yarım saatte gidilebilmektedir. Özel araçla da pratik olarak ulaşılabilen Gülşehir, Hacıbektaş ilçesine 27, Kırşehir il merkezine ise 75 kilometre uzaklıkta yer almaktadır. İstanbul ve İzmir gibi büyük şehirlerden Gülşehir’e havayolu aracılığıyla gitmek isteyenler, Nevşehir Kapadokya Havalimanı’nı kullanabilirler. Gülşehir’e 10 kilometre uzaklıkta yer alan havalimanına vardıktan sonra ilçeye havayolu servis araçları, taksi ya da kiralık araçlarla ortalama 10 dakikada ulaşılabilmektedir.Gülşehir’de doğa sporları
Coğrafi yapısı doğa sporlarından özellikle trekkinge uygun olan Gülşehir’de, tarihle iç içe yürüyüş parkurları bulunmaktadır. Açıksaray Ören Yeri’nde yer alan ve Çat Vadisini içine alan yedi kilometre uzunluğundaki parkur, ilçenin en güzel yürüyüş rotasıdır. Bu parkur üzerinde tarihi yapıları, kaya mezarlarını ve Açıksaray Ören Yeri’nin diğer önemli yapılarını görebilirsiniz.Ayrıca Gülşehir’de yer alan Pınarbaşı Öz Kuru Dere Vadisi ve Kızıl Katma bölgesi de doğa yürüyüşleri için oldukça elverişlidir. Burada bulunan 12 kilometre uzunluğundaki vadi parkurunda, doğayla iç içe dört saat süren keyifli bir yürüyüş yapılabilir. Kapadokya bölgesinde yer alan Gülşehir yakınlarındaki diğer yürüyüş parkurları ise Bağlıdere, Güvercinlik, Zemi, Görkündere, Kızılçukur, Güllüdere-I ve Güllüdere-II, Meskendir, Gomeda ve Üzengi, Çat ve Fırınasma, Balkanderesi, Ihlara ve Manastırlar vadilerinde yer almaktadır.Gülşehir’de gezilecek yerler
Karavezir Külliyesi
Aslen Gülşehirli olan Karavezir Silahtar Seyit Mehmet Paşa’nın ilçede külliyesi bulunmaktadır. Cami, medrese, hamam, okul ve sekiz adet çeşmeden meydana gelen külliyenin kitabelerine göre, cami ve çeşme 1779’da, medrese ise 1780’de inşa edilmiştir. Mimarı Ebubekir Veledi Halil Efendi olan cami, Kurşunlu Camii ismiyle de bilinmektedir. İki renkli kesme taştan inşa edilen cami, Osmanlı mimarisinin tipik özelliklerini taşımaktadır. Kare planlı camide, ana mekanda yer alan 11 metre çapındaki kubbenin dört kemer üzerine oturtulduğu gözlenmektedir. Caminin mermer kitabesi, giriş kapısının çerçevesinin üzerinde bulunmaktadır. Külliyede yer alan medrese ise caminin tam karşısındadır. 1778 ile 1779 yılları arasında inşa edilen ve mimarı Ebubekir Veledi Halil Efendi olan medresenin giriş kapısının üzerinde kitabesi mevcuttur. Açık avlulu medreseler kategorisine giren yapının 12 hücresi ile bir de dersliği bulunmaktadır. Külliyede yer alan yapılardan hamam ise 1778 yılında yapılmıştır. Mimarı aynı olan hamam, tipik Osmanlı hamamları gibi soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık olmak üzere üç kısımdan meydana gelmektedir. Külliyede yer alan sekiz çeşmeden ise günümüze Beyler, Sipahi, Bayraktar ve Başçeşme olmak üzere dördü kalmıştır. Yol kenarında bulunan çeşmeler, külliyenin önemli yapıları arasında görülmeye değerdir.Açıksaray Ören Yeri
Gülşehir’in tarihine dair önemli bilgiler sunan Açıksaray Ören Yeri, ilçe merkezine 3 kilometre mesafede yer almaktadır. İlçenin simgesi durumundaki mantar kaya oluşumları bu ören yerinde bulunmaktadır. Kapadokya bölgesinde başka örneği olmayan bu mantar kayalarda, tüf kayalar içine oyulmuş çok sayıda mekan mevcuttur. Antik çağlardan kalan çok katlı yeraltı şehirleri ve mağaraların yanı sıra kilise, manastır, at ahırı, saray ve tonozlu yapı bu mekanları oluşturmaktadır. Çoğunda ahır ve mutfak olan bu mekanların bazılarında, küçük bir kilise dikkat çekmektedir. 10’uncu ve 11’nci yüzyıla tarihlenen bu yapıların ayrıca Milattan Sonra 960 ile 965 yılları arasında Bizans İmparatoru Nikephoros Phokas’ın orduları tarafından kullanıldığına dair izler de mevcuttur. Roma dönemi kaya mezarlarının da yer aldığı ören yerinde, 13 bağımsız kilise saptanmıştır.Hacı Bektaş Veli Mescidi
Açıksaray Ören Yeri’nde bulunan mescidin, 13’ncü yüzyılda Anadolu’ya gelen Hacı Bektaş Veli tarafından kullanıldığı sanılmaktadır. Orijinal halini koruyan kare planlı mescit ve içindeki mihrap, oldukça ilgi çekicidir. Dönemin mimari özelliklerini taşıyan mihrap, dikdörtgen bir çerçeve içinde olup, 12 nişe sahiptir. Bu 12 nişin, 12 imam ile Türklerin 12 boyuna atfen yapıldığı bilinmektedir.Aziz Jean Kilisesi
Gülşehir’de görülmesi gereken yapılardan Aziz Jean Kilisesi, ilçe girişinde bulunmaktadır. Bir peribacasının içinin oyulmasıyla yapılan kilisenin apsisinde bulunan yazıya göre, 25 Nisan 1212’de inşa edilmiştir. İki kattan oluşan yapının alt katında şarap mahzenleri, mezarlar, görevlilere ait mekanlar ile su kanalları mevcuttur. Tek apsisli ve haç planlı olan bu kilisenin merkezi kubbesi çökmüş durumdadır. Kırmızı boya ile yapılan hayvan resimleri, geometrik süslemeler ve haç tasvirleri dikkat çekmektedir. Üst kattaki kiliseye ise merdivenlerle ulaşılmaktadır. Kilise, tek apsisli ve beşik tonozlu bir yapıdır.Gülşehir’de nerede ne yenir?
Kapadokya mutfağının özelliklerini taşıyan Gülşehir mutfağında, yörede yetişen patates, mercimek, nohut, kabak, fasulye ve buğday gibi ürünler ağırlıktadır. Gülşehir’de ayrıca pekmez yaygın olarak kullanılmaktadır. Tahıl ve etten meydana gelen yemek çeşitlerinin öne çıktığı yöre mutfağında, şarabın da ayrıca özel bir yeri vardır. Gülşehir’de yer alan restoran ve lokantalarda yöresel lezzetleri tadabileceğiniz gibi Kapadokya mutfağının ünlü lezzetlerini de bulabilirsiniz. İlçede öne çıkan restoranları; Mantarkaya Otel Restaurant, Hizmet Kebap, Osmanlı Alabalık Tesisi, Bereket Kebap Salonu, Arapsun Cafe İn Restaurant, Lezzet Pide Kebap Salonu, Zeki Restoran, Sema Konya Etli Ekmek, Kızılırmak Pide ve Kebap Salonu, Gaziantep Yılmaz Unlu Mamülleri, Uğur Döner, Erhan Döner ve Gökkuşağı Pasta Salonu olarak sayabiliriz.Gülşehir’de gece hayatı
Nevşehir’in Gülşehir ilçesinde aktif bir gece hayatı yoktur. İlçede yer alan az sayıdaki eğlence mekanını kafeterya, çay bahçesi ve pastaneler oluşturmaktadır. Alkollü mekanların az olduğu Gülşehir’de, akşam ve gece saatlerinde gidilebilecek mekanların öne çıkanlarını; Aydınlıoğlu Sokak üzerinde hizmet veren Time Cafe, Kızılırmak Caddesi üzerinde yer alan Arapsun Cafe İn Restaurant, Mehmet Akif Ersoy Caddesi üzerinde faaliyet gösteren Cappadocia Cafe Pizza, Kızılırmak Caddesi üzerinde yer alan Bulut Cafe, Kırşehir Nevşehir Yolu üzerinde bulunan Darül Keyf Aile Çay Bahçesi ve Nevşehir Caddesi üzerinde hizmet veren Kübra Pastanesi ve Dondurma Salonu olarak sıralayabiliriz. Daha hareketli bir gece hayatı yaşamak isteyenler ise 20 kilometre uzaklıkta yer alan Nevşehir il merkezindeki mekanları tercih edebilirler.