Iğdır Gezi Rehberi

Kentte dağcılık ve doğa yürüyüşleri tanıtılıyor

Iğdır sahip olduğu muhteşem doğası, bitki örtüsü ve iklimiyle birçok doğa sporuna da ev sahipliği yapıyor. Yerel yönetimler ve bir takım derneklerle yürütülen çalışmalarda Iğdır’ın eko turizminin yanı sıra sportif faaliyetleri ile tanıtımı amaçlanıyor.  Kentin yeryüzü şekillerinde belirleyici olan dağ ve sıradağlar, turizm potansiyelinin değerlendirilmesinde kayda değer önem taşıyor. Söz konusu potansiyelin farkında olan başta yerel yönetimler olmak üzere bölgenin profesyonel sporcuları tarafından dağcılık sporunun tanıtımı amacıyla doğa yürüyüşleri düzenleniyor. Bu kapsamda düzenlenen etkinliklerde bir araya gelen gönüllü doğa sporcuları, bölgede doğa sporlarını canlandırmak için bu spora merak duyanlara doğada eğitim veriyor. Bir yandan doğa sporuna uygun alanların tanıtımını gerçekleştiren gönüllü sporcular, diğer taraftan bu sporlara yeni başlayan meraklı gençlere doğal ortamda ve dağlarda çeşitli eğitimler vererek, sporcu sayısını artırmayı hedefliyor.Özellikle kaya tırmanışı için vazgeçilmez yerlerden Iğdır'ın dağlarında yürüyüş, tırmanış gibi çeşitli faaliyetler düzenleyen sporcular, bu alanların bilgilerini diğer illerdeki başka sporcularla da paylaşarak bölgeye gelmelerini sağlıyor.

Güçlü tarih ve zengin kültürel birikim,

kent geçmişinde belirleyici

Iğdır'ın adı; 24 Oğuz boyundan 21’ncisi sayılan İç-Oğuzlar-Üç-Ok kolunun ve Oğuz Han'ın altı oğlundan biri olan Cengiz Alp'in en büyük oğlu ‘Iğdır Beğ’ den geliyor. Bu boyun ilk başbuğu, Iğdır Beğ olarak kabul edilir. Iğdır'ın kelime olarak manası ‘iyi, büyük, yiğit başkan, ünlü ve sahip’ anlamına gelir. Başka bir kaynağa göre ise; ‘iyi, ulu, bahadır’ demektir. Dört kardeşin en büyüğü olan Iğdır Beğ, kabilesini Aras Havzası ve Azerbaycan bölgelerine yerleştirir. Tarih araştırmacıları, bunun en büyük delili olarak Yıldırım Beyazıt'ın 1402 yılında yapılan Ankara Savaşı’nda Timur'a yenilmesine sevinen Hristiyan alemi, tebrik için Timur'a birçok elçi göndermesi ile temellendiriyor. Bu elçilerden biri olan İspanyol Klaviyo'nun anlattığı gibi Iğdır Kalası, bugün Ağrı Dağı eteklerinde harabe halde bulunur. Klaviyo, buraya “kayalık üzerinde duran bir kal’a” diyerek, adının da ‘Iğdır’ olduğunu söyler.

---

Iğdır ve çevresi 7. yüzyıla kadar Urartuların egemenliğindedir, bu tarihten sonra M.Ö. 665 yıllarında atlı göçebe halinde yaşayan İskit-Saka Türkleri Kafkasları aşarak bölgeye gelmiş ve Urartu hakimiyetine son vermişler. Ön Asya ülkelerinde Milli destanlarımızdan sayılan Dede Korkut Oğuznamesi; Sakaların bey ve kumandanlarına dair ifadeler vardır. Aras, Dicle, Kür ve Çoruh nehirleri kıyılarına yerleşen Sakaların, bu bölgedeki eserleri günümüze kadar ulaşmıştır.

---

M.Ö. 642-226 tarihleri arasında Sasaniler, II. Yezdigerd zamanında, Kağızman'da Kamsarakanlı, Aras ve Doğubeyazıt'ta Bağratlı, Muş ve Malazgirt bölgelerinde bulunan  Oğuzlarla savaştı. M.S. 481'de Ağrı Dağı yamaçlarında yapılan savaşlarda Oğuzlar tarafından ağır bir yenilgiye uğratılan Sasaniler, bu yenilgi sonucunda 50 yıl Oğuzlarla savaşmadı. Doğudan Sasaniler'e saldıran Göktürk ve Ak Hunlar'ın da yardımıyla Sasanileri Aras Nehri boylarında ağır bir yenilgiye uğratmışlardır. Bulgarlar, Bizanslılar, Bargatlı Krallığı, Hurriler, Mitanni, Urartu, Met, Pers, Arsaklı, Sasani gibi devletlerin egemenliği altında kalan bölge, M.S. 638 yılında Hz. Ömer döneminde İslam ordularının, Ararat eyaleti üzerinden Gökova denilen Aras boylarına inmesiyle, Müslüman-Hrıstiyan savaşlarına da sahne oldu. Birkaç kez Araplar ile Bizanslılar arasında el değiştiren bölge, 1064 yılında Oğuzlar'ın hakimiyetine girdi. 1074'de Anı ve Kars'ı da Bizanslılardan alan Selçuklular bölgenin kesin hakimi oldu.

---

Ardından 1239’da Moğol istilası’na uğrayan bölge, ardından Karakoyunlular ve Akkoyunlular gibi Türk beyliklerinin egemenliğine girdi. 1514 Çaldıran Savaşı ve 1534 Tebriz Seferi ile bölge kesin olarak Osmanlılar'ın eline geçmiştir. Fakat gelişen siyasi olaylar nedenyle otorite kaybetmeye başlayan Osmanlı Devletinin kaderi Iğdır'ı da etkiledi. 1746-1827 yılları arasında İran idaresinde kalan bölge, 1877-78 Osmanlı-Rus savaşı sonunda Rus işgaline uğradı. 1917 Ekim devriminden Rusya, diğer devletlerle Brest-Litovks anlaşmasını imzalamasıyla bölge, tekrar Türklerin eline geçti. 30 Ekim 1918 tarihli Mondros Mütarekesiyle bölge, Ermenilerin egemenliğine girdi. Sonunda 14 Kasım 1920 tarihinde Kazım Karabekir komutasındaki Türk ordusu, Iğdır ve çevresini kesin olarak Türkiye topraklarına kattı. Bölgede her yıl 14 Kasım tarihi kentin düşman işgalinden kurtuluşunun yıl dönümü olarak kutlanır.

---

Iğdır’da tarihin izlerini takip edeceksiniz

Şehit Türkler Anıtı ve Müzesi

1915-1920 yıllarında yaşanan olaylarda katledilen şehitleri sembolize eden Şehit Türkler Anıtı ve Müzesi, Iğdır’da ziyaret edilecek yerlerin başında geliyor. Bu anıt 350 metrekaresi  kapalı müze, iki havuz ve 36 metre yüksekliğinde beş adet kılıçtan oluşuyor. Etrafı yeşil alan ve park olarak inşa edilen yapı, toplam 14 bin metrekare alanı kapsıyor. Yerden yüksekliği 43.5 metre olan anıt, Türkiye’nin en yüksek anıtı olma özelliği taşıyor.  1997 yıllında başlanan müze, 1999 yılında tamamlanarak hizmete girdi. Müze de ayrıca bir kütüphane bulunur. Müze içinde 570 adet kitap, 260 adet resim, 1973 ila 1985 yılları arasında terör örgütü ASALA tarafından öldürülen diplomatların fotoğrafları yer alır.

---

Leylek Heykeli

Iğdır iline ilk girdiğinizde devasa iki büyük Leylek Heykeli ile karşılaşırsınız. Leylekler şehri olarak bilinen Iğdır’da, leyleklerin dört mevsim kentte görünür olması, şehrin ‘Leylekler Kenti’ olarak anılmasına sebep olmuştur. Şehrin her tarafında göreceğiniz ve artık şehirle özdeşleşen leylek heykelleri de kentin bu özelliğini simgeler.

---

Tuz Mağaraları

Tuz Mağaraları, Tuzluca ilçesinde yer alır ve adını da buradan alır. 55 dönümlük bir arazi üzerinde olan Tuz Mağaraları, Türkiye’nin yaklaşık yüz yıllık tuz ihtiyacını karşılayacak kapasiteye sahiptir. Söz konusu mağaralardan günlük 60 ton tuz çıkarılır. Mağaraların, solunum hastalarına şifa sağladığı söyleniyor.

---

Köroğlu Kalesi

Köroğlu Kalesi de Tuzluca ilçesinde yer alır.  İlçe merkezine 10 kilometre uzaklıkta bulunan kale, geçmişte gözetleme kulesi olarak da kullanılırmış. Bazı kaynaklar ve bölgedeki söylentilere göre, Aras Nehir’in güvenliğini sağlamak için inşa edildiği rivayet edilir.

---

Koçbaşı Mezar Taşları

Koçbaşı Mezar Taşları’nın Karakoyunlu devleti zamanında kaldığı tahmin edilir. Tarihi aydınlatmak adına önemli bir yere sahip bu mezar taşları, Iğdır ilinin çevresinde görmek mümkündür ancak en yoğun görüldüğü yer Karakoyunlu ilçe sınırlarıdır.

---

Meteor Çukuru

İl merkezinden yaklaşık 42 kilometre mesafede Karakoyunlu’ya bağlı Korhan Yaylası sınırları içinde görülen bu çukur, 1892’de bir göktaşının düşmesiyle meydana gelmiştir. Dünyada büyüklük ve derinlik açısından Arizona’da bulunan Barringer Krateri’nden sonra ikinci  sırada yer alan söz konusu çukur oldukça büyüktür. Genişliği 35 metre, derinliği ise yaklaşık 60 metre olan çukur, görenleri hayrete düşürüyor.  Aynı zamanda çukurun etrafında işlenmiş taşlara rastlanır. Çukurun etrafı ve manzarası ise gerçekten görmeye değerdir.

---

Gökdekli Kümbeti

Aralık ilçesine 15 kilometre mesafede olan Gökdekli Kümbeti, yöre halkı içinde önemli bir yere sahip olan Hacı İbrahim Gökdek için inşa edilmiştir. Kümbetin içinde üç farklı mezar bulunur. Söz konusu mezarların kime ait olunduğu yönünde kesin bilgi bulunmuyor. Günümüzde onarım bekleyen yapı, harabe bir görünüme sahiptir.

---

Ahura Harabeleri

Aralık ilçe merkezine 18 kilometre uzaklıkta bulunan Ahura Harabeleri, Ağrı Dağı’nın kuzey yamaçları üzerindeki Yakup Vadisi üzerindedir. Bin 750 metrede bulunan harabe, M.Ö. 2. yüzyılda Artaksiyalı Krallığı zamanına aittir. Bölge çevresinde yapılan çalışmalarda birçok tarihi yapıya ulaşıldı. Ahura Harabeleri ziyaretinizde bu kalıntıları görmek mümkündür.

---

Harmandöven Kervansarayı

Iğdır il merkezine 15 kilometre uzaklıkta bulunan Harmandöven Köyü sınırları içinde yer alır.  Harmandöven Kervansarayı, geçmişte Batum Tiflis Bakü Şirvan Divin ve Anı’dan gelen kervanların konaklama yeri olarak kullanıldı. 12.’ci yüzyılda Surmari Emri Şerafettin Ejder tarafından yaptırılan kervansaray, zengin süslemeleri ve motifleri ile göz kamaştırıcı niteliktedir. Selçuklulara ait bu kervansaray, 2008 yıllında restore edilip yeniden hizmete açıldı.

---

Karakale Harabesi

Tuzluca ilçesi sınırlarında bulunan Karakale Harabesi, Ermenistan sınırında yer alır. Bu yerleşim yeri tarihte en eski yerleşim yeri olarak da biliniyor. Dünyanın ilk büyük fuarının da burada yapıldığı iddia edilir. 1664 ve 1840 yıllında meydana gelen depremler, yapının büyük zarar görmesine neden olmuştur.

---

Kentte düzenlenen her festival,

geçmişin yaralarını sarıyor

Bulunduğu coğrafi konum ve elverişli toprak yapısı değişik kültürleri barındıran Iğdır, festivaller konusunda da oldukça zengin bir kültüre sahiptir. Ermenistan’a ve Azerbaycan’a sınır komşusu olan Iğdır, komşularıyla ilişkilerini festivaller aracılığıyla pekiştirmeye ve halkların kardeşliğini bu alanda yeniden onarmaya devam ediyor.  Bu nedenle Iğdır’ın festivalleri, Türkiye’nin her coğrafyasında olduğu gibi dayanışma örneğinin güçlü parçalarından biridir.

---

Iğdır Nahcıvan Kültür ve Dayanışma Festivali

Azerbaycan ile kültürel bağlarını koparmayan Iğdır, Türk gelenek ve kültürünü bu festivalde toplayarak, dayanışma vurgusunu sürdürüyor. Iğdır Valiliği tarafından her yıl 23-24 Ağustos tarihleri arasında gerçekleşen etkinlikte, toplumsal dostluğun sağlanması amaçlanıyor.

---

Iğdır Ağrı Dağı Korhan Yaylası Şenlikleri

Her yıl 24-25 Mayıs tarihleri arasında düzenlenen etkinliğe çevre illerden oldukça yoğun bir katılım vardır. Ağrı Dağı’nın doğal güzelliğini ön plana çıkaran festivalde, doğa sporları başta olmak üzere her türlü etkinliğe yer veriliyor.

---

Iğdır Kayısı Festivali

Geleneksel bir yapıya bürünen ve her yıl düzenlenen Iğdır Kayısı Festivali, yürüyüşle başlıyor. Festival kapsamında Iğdır’da yetiştirilen kayısılar, güzel bir sunum eşliğinde halka ikram ediliyor. Festivalde özellikle kentin kayısı üretimine yönelik tanıtım çalışmaları ön plana çıkıyor.

---

Iğdır mutfağı özgünlüğünü farklı kültürlerden alıyor

Bozbaş

Bozbaş yemeğinin ana malzemeleri elbette kuzu eti ve nohuttur. Ancak yemeğe bu kadar lezzet taşıyan ilginç özellik ise, maşrapada pişirilmesidir. Bozbaş Iğdır'ın en meşhur yemeği olarak bilinir ve bu şekilde servis ediliyor. Iğdır seyahatinizde mutlaka denemenizi öneriyoruz.

---

Hörre

Çorba kıvamında olan ve çok pratik şekilde hazırlanan hörre, yöreye özgü bir lezzettir. Margarin, un ve su ile pişirilen bu tat, üzerine dökülen terayağı ile servis edilir. Iğdır' da oldukça sevilen bu lezzeti bir daha asla unutamayacaksınız.

---

Lepeli Ekşili Pilav

Yine Iğdır'a özgü olan bölgeye özgü lezzetlerin başında gelen Lepeli Ekşili Pilav, üstüne et konularak servis edilir. İçinde bulunan zerdeçal da yemeğe çok farklı bir lezzet katıyor. Iğdır gezinizde mutlaka yemeniz gereken lezzetler arasında yer alıyor.

---

Katlet

Bir çeşit köfte olan katlet yemeğine lezzet katan; soğan, patates, çeşitli baharatlardır. Bu kapsamda hazırlanan özel bir sosla uzun köfte şekli verilerek kızartılan katlet, bildiğiniz tüm köfteleri size unutturacak.

---

Patlıcan Reçeli

Biraz zahmetli bir lezzet olan patlıcan reçeli, değişik tatlara açık olanların oldukça sevebileceği bir tat olarak ilginç bir deneyim olacaktır. Iğdır' da hemen hemen her evde yapılan ve çok sevilen patlıcan reçeli, Iğdır'a yolunuz düşerse mutlaka denemeniz gereken bir lezzet olacaktır.

---

Taş Köfte

Patatesli ve köfteli bir çeşit sulu yemek olan bu lezzet, Iğdır'da hemen hemen her evde pişirilen meşhur bir yemektir. Özellikle Ramazan aylarında bölgede tercih edilen Taş Köfte, hem besleyici özelliği hem de lezzetiyle sizi de etkileyecek.