Malatya’nın küçük ilçelerinden biri olan Kuluncak, il merkezine 110 kilometre uzaklıkta yer almaktadır. Genel olarak bir vadi içinde konumlamış olan ilçe, büyük oranda Tohma Çayı’ndan hayat bulmaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği bin 280 metre olan Kuluncak’ta, arazinin büyük kısmı dağlık ve engebeli bir yapıya sahiptir. Malatya’nın kuzeybatısında yer alan ilçenin yüzölçümü ise 683 kilometrekaredir. Kuzeyinde Sivas’ın Kangal ilçesi, doğusunda Hekimhan, güney ve güneybatısında Darende, batısında Sivas’ın Gürün ilçesiyle komşu olan Kuluncak, en yakın ilçe olan Hekimhan’a 27 kilometre uzaklıktadır. Ekonomisi büyük oranda tarım ve hayvancılığa dayanan ilçede, engebeli yapı nedeniyle ekilebilir arazi sınırlıdır. İlçede en çok yetiştirilen ürün ise Malatya genelinde olduğu gibi kayısıdır. Krom, demir, çinko ve bakır rezervlerine de sahip olan ilçede, ayrıca halıcılık da yaygındır.Kuluncak ilçe merkezinin yerleşimi yaklaşık 120 yıl öncesine uzanmaktadır. Kuluncak yaylalarında hayvancılık yapan Başören, Konaktepe ve Karıncalık köyü sakinlerinin kış aylarında barınmak için geldikleri ilçe, zamanla yerleşim yeri olmuştur. Kuluncak adının, kuytu bir yerde bulunması nedeniyle kuytucak kelimesinden geldiği tahmin edilmektedir. Kuluncak ilçe merkezinin kuruluş tarihi yakın olsa da çevrede eski yerleşim yerleri bulunmaktadır. İlçe merkezine beş kilometre uzaklıkta yer alan Tersihan ve Başören Mahalleleri’nde tarihi kalıntılara rastlanmıştır. Daha önceleri Darende’nin bir kasabası iken 1990 yılında Malatya’nın ilçesi yapılmıştır. Kuluncak’ın 28 mahallesi mevcuttur.
Kuluncak’a nasıl gidilir?
Malatya İl merkezine 110 kilometre uzaklıkta yer alan Kuluncak, karayolu ulaşım imkanlarına sahiptir. Malatya il merkezinden ilçeye ulaşmak için Yeni İlçe Terminali'nden her gün belirli aralıklarla hareket eden Kuluncak Belediyesi halk minibüsleri kullanılabilir. Ortalama 1 saat 40 dakikada ilçeye ulaşılabilmektedir. Özel araçla ilçeye ulaşmak için ise Malatya-Sivas karayolundan Hekimhan’a ulaştıktan sonra, 30 kilometre kuzeybatı yönünde gidilmelidir. Sivas’ın Kangal ilçesine 110 kilometre uzaklıkta bulunan Kuluncak, Hekimhan’a 27, Darende’ye 47, Sivas’ın Gürün ilçesine 80, Elazığ il merkezine ise 209 kilometre mesafede yer almaktadır.İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük kentlerden Kuluncak’a havayolu ulaşımı ise Malatya Erhaç Havalimanı üzerinden sağlanmaktadır. Kuluncak ilçesine 100 kilometre uzaklıkta yer alan Erhaç Havalimanı’na indikten sonra Malatya kent merkezi üzerinden Kuluncak’a toplu taşıma ile gidilebileceği gibi havalimanından kiralık araç veya taksilerle direkt de ilçeye ulaşılabilir.Kuluncak’ta doğa sporları
Coğrafi yapısı doğa sporları için elverişli olan Kuluncak ilçesinde, dağlık ve engebeli arazi yapısı nedeniyle başta doğa yürüyüşleri ve dağcılık olmak üzere çeşitli aktiviteler yapılabilir. Ancak ilçenin doğa turizmi potansiyeli yeterince değerlendirilmediği için bu tür aktivitelere uygun parkurlar henüz açılmamıştır. İlçe sınırlarında bulunan Tohma Çayı ve akarsular da su sporları için bir potansiyel oluşturmaktadır. Kuluncak’ın yayla özelliği gösteren çok sayıdaki köyü de doğayla iç içe yürüyüşler için oldukça uygundur. Bol oksijenli temiz havasıyla dikkat çeken bu yaylalar, yaz aylarında oldukça serindir.Kuluncak’ta gezilecek yerler
Eşref Höyük
Kuluncak’taki tarihi yerleşim hakkında önemli bilgiler sunan Eşref Höyük, ilçeye bağlı Konaktepe Mahallesi’nde bulunmaktadır. Konaktepe’ye bir kilometre uzaklıktaki tarlaların arasında yer alan höyük, karayoluna 300 metre uzaklıktadır. Eğimli bir tepe üzerinde yer alan höyük dolgusu yaklaşık 35 metre uzunluğa, 15 metre genişliğe ve dört metre yüksekliğe sahiptir. Eşref Höyük’te Tunç Çağı’ndan kaldığı anlaşılan çok miktarda seramik parçası bulunmuştur. Herhangi bir resmi arkeolojik çalışmanın yapılmadığı höyükte, dış kısımdan teraslama yapılmıştır. Sit alanı olarak koruma altına alınan höyük, ne yazık ki kaçak kazılara maruz kalmıştır.Mozaikler
Kuluncak ilçe merkezindeki Kaynarca Mahallesi’nde bulunan mozaikler, geç roma dönemine işaret etmektedir. Tosunbükü mezrasında yer alan mozaiklerin, Milattan Sonra 3’ncü yüzyıla ait olduğu tahmin edilmektedir. Malatya’nın Doğanşehir ilçesindeki Karaca motifli mozaiklere benzeyen bu eserler, oldukça geniş bir alana yayılmıştır. Müzeye götürülmeyip yerinde korumaya alınan bu renkli mozaikler, geometrik motiflere sahiptir. Kuluncak ilçesinde görülmeye değer tarihi eserlerin başlıcalarıdır.Bicir Mahallesi
Roma döneminde yerleşim olduğu düşünülen Bicir Mahallesi, ilçe merkezine 15 kilometre uzaklıkta yer almaktadır. Mahalleye yaklaşık beş kilometre uzaklıkta yer alan bölgede yapılan kaçak kazılarda çok sayıda tarihi eser bulunmuştur. Halihazırda tarım amacıyla kullanılan dere kenarındaki alanda iki tane büyük kazı çukuru dikkat çekmektedir. Bu çukurlar 10 metre uzunluğa, üç metre genişliğe ve iki metre derinliğe sahiptir. Buralardan mimari bloklar, seramik parçaları, sütun parçaları ve kapama kiremitleri bulunmuştur. Yörenin Roma döneminde bir yamaç yerleşimi olduğu tahmin edilmektedir. 2008 yılında sit alanı ilan edilen bölge, koruma altındadır.Mehmet Halife Türbesi
Osmanlı döneminden kalan Mehmet Halife Türbesi, Kuluncak ilçe merkezindeki şehir mezarlığında yer almaktadır. Mehmet Halife’nin Osmanlı döneminde önemli din adamlarından biri olduğu sanılmaktadır. Bölge sakinlerinin Mehmet Kalfe olarak tanımladıkları türbenin bir diğer adı ise Siyahi Baba Türbesi’dir.Kabak Abdal Türbesi
Kuluncak’taki tarihi türbelerden bir diğeri ise Kabak Abdal isimli kişiye aittir. İlçeye bağlı Alvar köyünde yer alan türbe, kitabesinde yazdığına göre 1884 yılında yapılmıştır. İçinde beton sıvalı bir mezarın yer aldığı türbe, kare planlı olup, üstü kubbe ile örtülüdür. Yöre sakinlerinin sık sık ziyaret ettiği yerlerden biridir.Kuluncak’ta nerede ne yenir?
Malatya yemek kültürünün özelliklerini taşıyan Kuluncak’ta, il mutfağının geniş mutfak kültürünü görmek mümkündür. Bulgur ve et ile yapılan yemeklerin öne çıktığı ilçede, çok sayıda köfte türü mevcuttur. Kuluncak’ta en çok tüketilen lezzetler ise sulu köfte, analı kızlı, bulgurlu köfte, kömbe, lahana köftesi, kara çorba, pimpirim çorbası, ıspanaklı ekşili köfte, kayısılı kavurma, içli köfte, kiraz yaprağı köftesi, kayısı tatlısı, geleli kebabı, kabaklı şam kebabı, irinti çorbası, lahmacun, tiritli köfte ve sıcak çiğleme gibi yemeklerdir.Kuluncak’ta bulunan restoran ve lokantalarda yöresel lezzetleri tadabilirsiniz. İlçenin öne çıkan mekanları, Atatürk Bulvarı üzerinde yer alan Tat Kebap, Kuluncak yolu üzerinde faaliyet gösteren Vadi Kebap Salonu, yine aynı yol üzerinde hizmet veren Karagözler Unlu Mamulleri, Atatürk Bulvarı üzerinde konuklarını ağırlayan Döner Burger ve yine aynı cadde üzerinde yer alan Ayşe’nin Yeri gibi işletmelerdir.Kuluncak’ta gece hayatı
Malatya’nın Kuluncak ilçesinde aktif bir gece hayatından söz edemeyiz. Alkollü mekanın bulunmadığı bu küçük ilçede, az sayıda kafeterya ve çay bahçesi vadır. Bu mekanlarda içeceklerinizi yudumlayarak dinlenebilirsiniz. Gelişmemiş bir ilçe olan ve nüfusu oldukça düşük olan Kuluncak, turizm konusunda da yeterince gelişmemiştir. İlçenin muhafazakar yapısı ve turizme yeterince açılmamış olması nedeniyle gece hayatı söz konusu değildir.