Siirt Gezi Rehberi
Dört mevsimi de tadını çıkararak yaşayabileceğiniz; çeşit çeşit meyvelerin ve sebzelerin yetiştiği; balı, fıstığı, narı, doğal güzellikleri ve tarihi eserleriyle gezilmeye değer illerden olan
Siirt, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin kuzeydoğu ucunda bulunuyor. Doğuda Şırnak ve Van, kuzeyde Batman ve Bitlis, batıda Batman, güneyde ise Mardin ve Şırnak ile komşu olan Siirt, karasal iklim özelliklerine sahip bir ildir. Güneydoğu Anadolu ovalarının hemen ardında yükselen dağları sayesinde özellikle doğu ve kuzey bölgeleri yoğun yağış alan il, kuzeyinde Muş Güneyi Dağları, doğusunda Siirt Doğusu Dağlarıyla çevrilidir. Topraklarının tamamı Dicle Havzası'nda yer alan Siirt; Türkiye’nin dördüncü büyük su toplama alanında bulunur. Bazı kaynaklara göre, Siirt ismi Sami dilinden geliyor. Kimi kaynaklarda da bu isim, Keldani dilinde kent manasına gelen Keert kelimesinden doğmuştur. İlin adı, farklı kaynaklarda Esart, Sairt, Siirt, Siird ve Seerd olarak geçmektedir.
Endemik türleriyle Siirt’te flora ve fauna…
Orman varlığı açısından pek zengin olmayan Siirt’te yoğunluklu olarak meşe ağaçları bulunur. En yaygın olan meşe türleri ise mazı meşesi, palamut meşesi ve Lübnan meşesidir. Bunların yanı sıra söğüt, kavak, ceviz, huş, çınar, kızılçam, çitlenbik, akçaağaç, ardıç ve dışbudak ağaçları da ilde yetişmektedir. İlde az miktarda karaçalı, geyik dikeni, sumak, bıttım ve böğürtlen de bulunmaktadır. Siirt’te tespit edilen endemik türler ise yöreye özgü bir ada çayı türü olan Salvia Siirtica, Hyecintella Siirtencis isimli sümbül, ters lale olarak bilinen Fritillaria Imperialis ve Fırak kavağı olarak da bilinen Populus Fıratica’dır. İl genelinde mera ve çayırlık alanlar ise toplam arazinin yüzde 22’sini oluşturmaktadır. Fauna konusunda yapılan çalışmalarda ise Siirt genelinde tespit edilen endemik türler; yerelde Keftar ya da Aftar olarak da bilinen çizgili sırtlan ve yörede Plink diye adlandırılan Panthera Pardus Tulliana’dır. Ancak bu türün soyunun tükendiği değerlendirilmektedir.
Sarp ve engebeli yapısıyla Siirt’in ilçeleri...
Aydınlar (Tillo)
Siirt şehir merkezine yedi kilometre mesafede bulunan Aydınlar (Tillo) ilçesi, doğuda Pervari, kuzeydoğuda Şirvan, batıda Siirt kent merkezi ile komşudur. Karasal iklime sahip olan ilçede yaz ayları kurak ve sıcak, kış ayları ise soğuk ve yağışlı yaşanır. Etrafı engebeli dağlarla kaplı olan ilçenin doğusundan Botan Çayı geçer. Tarıma uygun arazisi pek bulunmayan ilçede orman varlığı da zayıftır. Süryanice “Yüksek Ruhlar” anlamına gelen Tillo, 1990 yılında ilçe statüsüne kavuşmuştur.
Baykan
Siirt şehir merkezine 47 kilometre mesafede bulunan Baykan ilçesi, doğuda Şirvan, batıda Kurtalan ve Kozluk, güneyde Siirt, kuzeyde Bitlis ile komşudur. Karasal iklimin hakim olduğu ilçenin merkezi, bir vadi içinde yer alıp, çevresi yüksek tepelerle kaplıdır. İlçe yakınlarındaki başlıca dağlar; Tandır Dağı, Atlı Tepe, Soğantepe, Tosunlu Dağı ve Dikmen Tepe’dir. Büyüklü küçüklü çok sayıda dereye sahip olan ilçenin başlıca akarsuyu ise Bitlis’ten gelip ilçe merkezinden geçen akarsudur. Bu çay, başka derelerle birleştikten sonra Başur Çayı ismini alır. Meşe ormanlarının bulunduğu ilçe genel olarak dağlıktır.
Eruh
Tarihi oldukça eskilere dayanan Eruh ilçesi, yapılan araştırmalara göre Milattan Önce bin yılından beri insan yerleşimine sahne olmuştur. Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı topraklarına katılan Eruh ilçesi, doğuda Şırnak, batıda Siirt, kuzeyde Pervari, güneyde Güçlükonak ile komşudur. Siirt kent merkezine 54 kilometre mesafede bulunan ilçenin deniz seviyesinden yüksekliği ise bin 125 metredir. Dört yanı da dağlarla çevrili olan Eruh’ta halkın temel geçim kaynağını küçükbaş hayvancılık oluşturur.
Kurtalan
Deniz seviyesinden yüksekliği 670 metre olan Kurtalan ilçesi, doğuda Siirt il merkezi, batıda Beşiri, güneydoğuda Eruh ve güneybatıda Hasankeyf ile komşudur. Başur Çayı, Garzan Çayı ve Botan Çayı ile idari sınırları belirlenen Kurtalan ilçesi, 669 kilometrekare yüzölçümüne sahiptir. İlçeden geçen başlıca çaylardan Başur’un uzunluğu 60 kilometre, Garzan’ın uzunluğu ise 100 kilometre civarındadır. Çattepe köyü yakınlarında birleşen Reşan Çayı ve Garzan Çayı da ilçe topraklarının sulanmasında önemli bir rol üstlenmiştir. Ayrıca Ekinli ve Yayıklı köylerinde birer sulama göleti de yer almaktadır.
Pervari
Pervari de tarihi oldukça eskilere dayanan Siirt’in ilçelerinden biridir. Milattan Önce 550’lerde Persler dönemine kadar uzanan tarihi boyunca birçok kez el değiştiren ilçe, 1514 yılında Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katılmıştır. Kuzeyinde Hizan ve Bahçesaray, doğusunda Çatak ve Beytüşşebap, güneyinde Şırnak ve Eruh, batısında da Aydınlar ve Şirvan ilçeleri ile komşu olan Pervari’nin yüzölçümü bin 459 kilometrekaredir. Dağlık bir yapıya sahip olan ilçede sarp ve derin vadiler dikkat çekmektedir. İlçe merkezinin deniz seviyesinden yüksekliği bin 380 metre olup, çevresinde Yazlıca ve Körkandil dağları mevcuttur. İlçenin belli başlı akarsuları ise Botan ve Müküs çaylarıdır.
Şirvan
Tarihi Milattan Sonra 70’li yıllara kadar uzanan Şirvan ilçesi, 1514 tarihinde Osmanlı topraklarına katılmıştır. Doğusunda Pervari, batısında Baykan, kuzeyinde Bitlis, doğusunda Hizan, güneyinde Siirt ile komşu olan Şirvan, bin 34 kilometrekare yüzölçümüne sahiptir. Arazisi büyük oranda engebeli olan ilçenin başlıca dağları Hasteri Dağı, Bardak Dağı, Siser Tepesi, Bacavan Dağı ve Kaş Dağı’dır. Kara ikliminin hakim olduğu ilçede, hayvancılığın yanı sıra fıstık, ceviz, çeltik ve nar yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Siirt’e nasıl gidilir?
Siirt’e gitmek için havayolu, demiryolu ve karayolu alternatifleri mevcuttur.
Siirt Havalimanı’ndan haftanın belli günleri İstanbul ve Ankara’ya karşılıklı uçuşlar yapılmaktadır. Demiryolu ulaşımı ise Siirt şehir merkezine 30 kilometre uzaklıkta bulunan Kurtalan ilçesine kadar mümkündür. Karayoluyla ulaşım bağlantıları ise gelişmiş olan Siirt’e büyükşehirlerden ve çevre illerden ulaşım imkanları vardır. İstanbul’a İstanbul'a bin 564, Ankara'ya bin 113, İzmir'e ise bin 616 kilometre mesafede yer alan Siirt’e şehirlerarası otobüslerle ve özel araçlarla gidilebilir.
Siirt ucuz uçak bileti
Uygun fiyat isteyenlere Siirt otelleri de Tatil City’de çok uygun. Ucuz tatil fırsatları ile ucuz Siirt uçak bileti web sitemizde!
Siirt’de yapılacak şeyler
Siirt’e gitmek isteyenler için çeşitli bilgiler… “Siirt’de Yapılacak Şeyler” bu şehir hakkında turistik bir el kitabı gibi hazırlandı. “Bu yazılanlar bana yetmez” diyenler için de çok daha fazla detay içeren Siirt gezi rehberi hazırladık.
Siirt - Kültür Sanat Tarih Yemek
Siirt’in 12 bin yıllık tarihçesi...
Tarihi 12 bin yıl öncesine kadar uzanan Siirt, çok sayıda uygarlığın izlerini taşıyan bir kültürler mozaiğidir. Bir yanında Anadolu, diğer yanında ise Mezopotamya kültürlerinin yer aldığı bölgede, yapılan araştırmalara göre ilk küçük şehirleri kuranlar Samiler olmuştur. Daha sonra Sümerler, Akadlar, Gutiler, Asurlar, Babil, Mitanni ve Hurriler’in yaşadığı Siirt ve çevresi, en parlak zamanlarını Medler döneminde geçirmiştir. Bir dönem Perslerin kontrolüne giren il, ayrıca Büyük İskender ve Helenistik kültürünün de önemli merkezlerinden biri olmuştur. İyad Bin Ganem ile Halid Bin Velid komutasındaki İslam ordularının 640'ta yöreye gelmesi üzerine Siirt Patriği şehri Müslümanlara teslim etmiştir. Korunmaya uygun doğal yapısıyla ve kaleleriyle tarih boyunca stratejik bir konumu bulunan bölge, daha sonraları ise sırasıyla Emevi, Abbasi, Hamdani, Mervani, Hasankeyf Artukluları, Zengi ve Eyyübi kontrolüne girmiştir. Bölgeye göçün yoğun yaşandığı dönemde Anadolu Selçukluları’nın egemenliğine giren Siirt, Moğolların istilasının ardından kargaşaya sahne olmuştur. Daha sonraları ise Botan (Cizre) Emirliği'nin yükselişiyle birlikte doğu uygarlıklarının önemli merkezleri arasında yer alan Siirt; çok sayıda alim, coğrafyacı, edebiyatçı, hekim ve gökbilimcinin yetiştiği bir kent haline gelmiştir. Çaldıran Savaşı'nın ardından Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katılan Siirt, şehrin sahibi konumundaki Eyyübi neslinin sona ermesiyle birlikte önce Diyarbekir, daha sonra da Van eyaletine sancak olarak bağlanmıştır. Siirt, Cumhuriyetle birlikte il statüsü almıştır.
Siirt’in gezilecek tarihi ve doğal yerleri…
Selçuklu Sultanı Mugiziddün Mahmut’un 1129 yılında yaptırdığı Siirt Ulu Camii, şehir merkezinde yer almaktadır. Cizre Kadısı Selçuklu Atabeylerinden Atabey El Mücahit İshak, süreç içinde yıpranıp kısmen yıkılan camiyi 1260 yılında onararak bazı eklemeler yapmış ve genişletmiştir. Orijinal halini bugüne kadar sürdüremeyen Siirt Ulu Camii, ilde ziyaret edilebilecek başlıca tarihi yapılardan biridir. Taş ve tuğla ile yapılan caminin minaresi, kare şeklinde bir kaide üzerindeki silindirik gövde biçiminde yukarı doğru daralarak yükselir. Minare, cas denilen alçı taşı ve sırlı tuğlayla yapılmış farklı geometrik örgülerle süslenmiştir.
Mağaraları ile ünlü Siirt’te, Botan Çayı ve barajının kenarında yer alan Botan Mağaraları ilde en çok ziyaretçi çeken yerler arasındadır. Dicle’nin kollarından olan Botan Çayı’nın geçtiği Botan Vadisi, tarihi oldukça eskilere dayanan özelliklerini bugüne kadar taşımıştır. Burada çok sayıda mağaranın yanı sıra kilise kalıntıları ve arkeolojik höyük de mevcuttur. Suyun aşındırması sonucu kendiliğinden oluşan Botan Mağaraları, eski zamanlarda bölge halkı tarafından ev olarak kullanılmıştır.
Gerçekte Üveys bin Amir Karni ismine sahip olan Hz. Veysel Karani’nin türbesi Siirt’te bulunur. Baykan ilçe merkezine 8 kilometre mesafedeki Ziyaret beldesinde yer alan türbe, 1901 yılında inşa ettirilmiştir. Yerine yenisinin yapılması için 1967 yılında yıktırılan ve tekrar yaptırılan türbe, son olarak 2001’de restore edilmiştir. Türbe, inanç turizmi açısından önemli bir yere sahiptir.
Finik Kalesi
Osmanlı döneminden günümüze gelen Finik Kalesi, tarihte oldukça önemli bir değere sahiptir. Daha önce Siirt’in Eruh ilçesi sınırları içinde kalan kale, 1990 yılında il sınırlarının değişmesiyle birlikte Şırnak ili sınırları içinde kalmıştır. İçinde kayalardan oyulmuş evler, gizli su merdivenleri ve su sarnıçları bulunan Finik Kalesi, ayrıca ünlü şair Fakı Teyran’ın çok sayıda öğrenci yetiştirdiği bir medreseye de sahiptir.
Eruh yolunun üzerinde, Botan Çayı kenarındaki bir mağarada bulunan Sağlarca Kaplıcası, Siirt şehir merkezine 15 kilometre mesafede yer alır. Kaplıcanın su sıcaklığı 33 ila 36 derece aralığındadır ve klorür, sülfat, sodyum, bikarbonat, kalsiyum ve hidrojen sülfüre sahiptir. Bu suyun romatizmanın yanı sıra bazı deri hastalıkları ile solunum yolları, kas yorgunluğu, kireçlenme gibi rahatsızlıklara iyi geldiği belirtilmektedir.
1905 yılında Alaaddin Paşa tarafından yaptırılan Saat Kulesi, Siirt şehir merkezinde yer almaktadır. Yaptırıldıktan sonra zarar görüp yıkılan kule, 1975’te yeniden onarılarak bugünkü şekline getirilmiştir. Siirt’e yapılacak bir ziyarette mutlaka görülmesi gereken yerler arasında değerlendirilmektedir.
Ne zaman ve kim tarafından yapıldığına dair kesin bir bilgi bulunmayan Derzin Kalesi, mimarı stiline bakıldığında Bizans dönemini işaret etmektedir. Siirt’e bağlı Baykan ilçesinin Adakale (Derzin) köyünde yer alan kale, halen ayakta duran gözetleme kuleleriyle turistlerin ilgisini çekmektedir. Derzin Kalesi ayrıca ziyaretçilerine harika bir manzara da sunmaktadır.
Osmanlı yapısı olan Tillo Kalesi, ilçenin yanı başında görkemiyle ve ilçeye ışığın girmesini engelleyen yapısıyla ilgi çeker. Gece ile gündüzün eşit olduğu 21 Mart ve 23 Eylül günlerinde vadiden doğan güneşin kalenin duvarlarına çarpması nedeniyle şehre ışık girmez. Siirt Valiliği’nin yaptırdığı kale üzerindeki cam teras ise ilçeyi izleyenlere harika bir manzara sunar.
Siirt’te bulunan türbeler
Siirt’te inanç turizmi bakımından önemli yeri olan çok sayıda türbe bulunmaktadır. Bunların başlıcaları; şehir merkezine yedi kilometre mesafede yer alan Tillo ilçesine bağlı Fersaf köyündeki Şeyhul Hazin Hazretleri Türbesi, yine aynı ilçede bulunan İbrahim Hakkı Hazretleri Türbesi ve şehir merkezinde Çal Mahallesi’nde bulunan Şeyh Muhammed Kazım Türbesi’dir. Bu türbeler turistler tarafından her yıl yoğun olarak ziyaret edilmektedir.
Ünü il sınırlarını aşan Siirt’in yöresel lezzetleri…
Kendine özgü bir mutfağa sahip olan Siirt’te, bazı yemeklerin ünü il sınırlarını aşmıştır. İştah açıcı tatları ve görüntüleriyle dikkat çeken Siirt lezzetlerinden bazılarını sizler için derledik.
Perde Pilav
Siirt’in meşhur misafir yemeği olarak bilinen Perde Pilavı, fes biçimindeki tencerelerde yapılır. Yumurta, süt ve yağ ile yoğrulup elde edilen hamur, söz konusu tencereye yufka biçiminde sıvanır. Önceden kızartılmış olan keklik ya da tavuk eti, et suyuyla hafif pişen pirince katılarak tencereye eklenir. Ayrıca bazı baharatlar ve badem içi de karıştırılır. Üstü yumurtalı hamurla sıvanan karışım, tencerenin kapağı kapatıldıktan sonra bir süre köz ateşin üzerinde döndürülür. Pilav yeneceği sırada kapağı açılarak ters çevrilir ve servise hazır hale gelir.
Büryan Kebabı
Bir kuyu içinde köz elde edilir. But ve kol kısmı ayrılan kuzu etinin leğen kemiği bırakılarak, diğer kemikleri alınır. Kulplu bir kazan içine konan kemikli etler, su eklenerek közün üzerine konulur. Kemiği alınmış etler ise çember biçimindeki demirin üzerindeki çengellere asılır. Havada kalacak biçimde kuyu içine daldırılan etler, kuyunun üstünün metal kapakla kapatılıp kül ile sıvanmasının ardından pişmeye bırakılır. Yaklaşık iki buçuk saat pişen kemiksiz etler, kuyudan çıkarılır. Bıçak ile kuşbaşı büyüklüğünde doğranır ve ekmek üzerine konularak servis edilir. Yaklaşık 3 buçuk saat sonra da kuyudaki kazan çıkarılır. Pişmiş olan kemikli etler taş fırında ısıtıldıktan sonra servis edilir.
Siirt Köftesi (Kitel)
Bölgede Kitel denilen Siirt Köftesi, ince bulgurdan yapılan lezzetlerden biridir. Suyla yoğrularak hamur yapılan köftelik bulgur; yağlı et, pirinç, maydanoz, soğan ve baharat eklendikten sonra iri köfteler şeklinde kaynar suda haşlanır. Ağır bir yemek olan bu köftenin yanında sebzeli çorbalar lezzetini artırır. Yörede Pırtike adı verilen ıspanak çorbası, köftenin yanında en çok tercih edilen çorbadır.
Kitelfum Köfte
Daha çok serin günlerde tercih edilen bir köftedir. Sade bir köfte olan Kitelfum da Kitel gibi ince bulgurdan yapılır. Hamur haline getirilen bulgur, geniş ve ince bir daire şekline getirilir ve kaynar suda haşlanır. Pişmesinin ardından yağlı kavurma sıcak suda eritilerek, biraz ince sarımsak eklenmesiyle oluşan sosa batırılarak tüketilir.
Bumbar (Cokat)
Yöresel Cigor Bayramı’nın özel yemeği olarak bilinen Bumbar, ince bağırsaktan yapılır. Tuzlanarak kurutulmuş veya taze olarak temizlenmiş ince bağırsaklar, bir ucundan dikilir. Yıkanmış ıslak pirinç, karabiber, maydanoz ve ince et parçaları karıştırılıp bağırsaklar konur. Hava alabilmesi için birkaç yerinden delinen bağırsakların diğer ucu da dikilir. Yaklaşık bir buçuk saat kaynatılır. Pişince kaynar sudan alınan bumbarlar, yarım saat kadar dinlendirilir ve servise hazır hale gelir.
Rayoşu Meketip
Ortalama iki kilogram una iki yumurta kırıldıktan sonra zeytinyağı ve yoğurtla birlikte yoğrulup yufka haline getirilir. Dövülmüş cevizin içine serilmesinin ardından yufka katlanıp mektup zarfı biçiminde kesilir. Tatlının ismi de bu şeklinden gelmektedir. Daha sonra kızgın zeytinyağı içine atılarak kızartılır ve pekmez ya da şekerli suya batırılıp servis edilir.
Yoğurtlu Köfte
Islatılan köftelik bulgur, yarım saat kadar dinlendirilmesinin ardından yoğrulur. Küçük parçalar biçiminde koparılan hamurlar, parmakla bastırılarak biçimlendirilir. Daha sonra kaynatılmış tuzlu suyun içinde 15 dakika kadar haşlanır ve kevgir ile süzüldükten sonra ayrı bir yerde sarımsak dövülüp yoğurdun içine eklenir. Elde edilen harç, soğumakta olan haşlanmış köftelere ilave edilir. Farklı bir tencerede kızdırılan yağın da üzerine dökülmesinin ardından sadece baharat eklenmesi kalır.
Varak Kek
Yufka yapılarak dilimlenen normal sertlikteki hamur, kurutulur. İki katı kadar pekmezle su karıştırılarak kaynamaya bırakılır. Kurutulmuş olan hamurlar, kaynamış bu karışıma eklenir ve yarım saat kadar haşlanır. Hamurlar piştikten sonra karışımla birlikte tepsiye konur ve ceviz serpilir. Soğumasının ardından servis edilir.
Siirt’te yapılan uluslararası ve yerel festivaller…
Siirt, bahar aylarıyla birlikte çok sayıda festivale ev sahipliği yapar. Bazıları uluslararası nitelik taşıyan bu festivaller ile ilin kültürü tanıtılır, turizm potansiyeli artırılmaya çalışılır. Siirt’te yapılan festivallerin bazıları şöyledir:
- Uluslararası Siirt Kısa Film Festivali (Siirt, Mayısın ilk yarısı)
- Yumurta Bayramı ve Kültür Sanat Şenliği (Siirt, Mayısın 3. haftası)
- Veysel Karani’yi Anma Etkinlikleri (Siirt, Mayısın ilk yarısı)
- Siirt Fıstığı Teşvik ve Bal Festivali (Siirt, Eylül ayı ortaları)
- Çemikari Yayla Şenlikleri (Pervari, Temmuzun ilk yarısı)
- Siirt’in Şeref Günü (Siirt, 14 Eylül)
Siirt ucuz uçak bileti
