Şiran Gezi Rehberi - Gümüşhane
Şiran Gezi Rehberi
Doğal güzellikleri ve bin yılı aşkın tarihiyle Karadeniz Bölgesi’nin gezilebilecek yerleri arasında bulunan Şiran, Gümüşhane’nin en eski ilçesi konumunda bulunmaktadır. İlçe sınırları içinde bulunan Tomara Şelalesi, bölgede mutlaka görülmesi gereken bir doğa harikası olarak öne çıkarken, başta kiliseler ve türbeler olmak üzere tarihi yapılar da gezilebilecek yerler arasındadır. Deniz seviyesinden yüksekliği ortalama bin 311 metre olan Şiran’da, Kelkit Çayı ilçenin en önemli akarsuyudur. Doğu Karadeniz ile Doğu Anadolu bölgelerinin iklim özelliklerinin geçiş noktasında bulunan ilçede; yaz ayları sıcak ve kurak, kış ayları ise soğuk ve yağışlı yaşanmaktadır. Küçük ve sevimli bir ilçe olan Şiran’da halkın geçim kaynağını ağırlıklı olarak sebzecilik ve meyvecilik oluşturmaktadır. Elma üretiminin özellikle yoğun olduğu bölgede, ayrıca hayvancılık da ana geçim kaynaklarından biridir. Bölgede arıcılık da gelişmiştir.Tarihi geçmişi bin yılı aşkın olan Şiran’a ilk olarak 1020’li yıllarda Türk boylarının gelip yerleştiği belirtilmektedir. İlçenin kuruluşu da o dönemde doğudan bölgeye gelen bir kervanın burada konaklamasına dayanmaktadır. Günümüzde Deve Yokuşu olarak bilinen bölgede kervanın develeri yorulur ve mola verilir. Bölgeyi çok seven kervancılar, bir daha ayrılmayıp burada yaşamaya başlarlar. Osmanlı İmparatorluğu’nun bölgede egemenliği ise 1473’te yaşanan Otlukbeli Savaşı’ndan sonraya dayanmaktadır. Şiran, Tanzimat’ın ilan edildikten sonra Erzurum’a bağlanmıştır. Daha sonra 1865’te ise Gümüşhane’ye bağlanmıştır. Daha önceleri Erenkaya köyünde yer alan ilçe yerleşimi de 1800’llerin başından itibaren bugünkü bölgeye kaymıştır. Şiran’a 1925 yılında ilçe statüsü verilmiştir. İlçenin adının ise Farsçadan geldiği ve “Aslanlar” anlamında olduğu belirtilmektedir. Kimi iddialara göre ilçenin adını Yavuz Sultan Selim vermiştir. Ayrıca Latin kaynaklarında Sharian diye rastlanan Şiran kelimesi, “Kutsal Ova” anlamına gelmektedir. Bir dönem adı Kherisan ve Şeyran olan ilçe, 1933’te Şiran adını almıştır.
Şiran’a nasıl gidilir?
Karayolu ile ulaşılabilen Şiran, bağlı olduğu Gümüşhane il merkezine yaklaşık 90 kilometre uzaklıktadır. Ayrıca çevre ilçelerle de ulaşım imkanları bulunan ilçenin; Kelkit’e 30, Torul’a 121, Köse’ye 55, Kürtün’e 155, Erzincan il merkezine uzaklığı ise 105 kilometredir. Gümüşhane kent merkezine 90 kilometre mesafede yer alan Şiran’a, toplu taşıma araçlarının yanı sıra özel araçlarla da ortalama 1.5 saatte ulaşılabilmektedir. İstanbul’a yaklaşık 12 saatlik mesafede yer alan ilçeye, Ankara’dan 8.5, Giresun ve Erzurum’dan ise 3 saatlik bir yolculukla varılabilmektedir. Gümüşhane’de yapımı devam eden havalimanının tamamlanmasıyla birlikte büyük şehirlerden Şiran’a ulaşım, bu havaalanı aracılığıyla daha pratik hale gelecek.
Trabzon ucuz uçak bileti
Şiran doğa sporları
Şiran’da doğa sporları
Coğrafi yapısı doğa sporları için elverişli olan Şiran’da başta dağcılık, trekking ve rafting olmak üzere doğayla iç içe spor yapılabilecek yerler mevcuttur. Rafting için Tomara Şelalesi’nin devamındaki vadi içinde akan nehir oldukça uygundur. Burada kıvrıla kıvrıla akan nehir, rafting için elverişli bir parkur meydana getirmiştir.Şiran’da doğa yürüyüşleri için uygun parkurlar da bulunmaktadır. Koruluk Barajı bölgesinden başlayarak 13 kilometre boyunca devam eden parkur, yürüyüşler için en çok tercih edilenidir. Söğütalan, Akbulak, Osmaniye ve Kulaca köyü üzerinden devam eden parkurun yedi kilometrelik bölümü dağlık bölgelerden geçmektedir.
Şiran Gezilecek Yerler
Şiran’da gezilecek yerler
Tomara Şelalesi
Şiran ilçe merkezine 14 kilometre mesafede yer alan Seydibaba köyündeki şelale, bölgede en çok ziyaret edilen yerler arasındadır. Tomara Şelalesi’ne ulaşım için öncelikle Seyitbaba köyüne minibüsler ile gidilip, ardından da yaklaşık bir kilometre yürümek gerekmektedir. Kayaların arasından çıkarak yere dikey bir şekilde dökülen şelalenin en ilginç özelliği, şelalenin suyun hemen kaynağında meydana gelmesidir. Suyu oldukça soğuk olan şelale, yaklaşık 25 metre yüksekten dökülmektedir. Sesi uzaktan duyulabilen Tomara Şelalesi’nin görüntüsü ise olağanüstüdür. Çevrede herhangi bir tesisin bulunmadığı için şelaleye giderken hazırlıklı olmak gerekiyor. Şelaleden sonra devam eden nehir boyunca rafting için harika bir parkur da mevcuttur. Etrafında fındık, gürgen ve meşe ağaçlarının bulunduğu bu şelaleyi görmenizi öneririz.Çakırkaya Kilisesi
Tomara Şelalesi’ne yakın bir konumda bulunan Çakırkaya Kilisesi, aynı adı taşıyan köyde yer almaktadır. Kelkit Nehri kıyısındaki genişçe bir düzlük alanın karşısında bulunan kayalara oyulan kilise, kaya bloğu içindedir. Özenli işçiliğiyle dikkat çeken kilise yapılırken kayalar oyulmuştur. Toplam alanı 600 metrekare civarında olan Çakırkaya Kilisesi’nin önünde odalar, yanında ise bir kaya şapeli bulunmaktadır. Kilisenin kimler tarafından inşa edildiği kesin olarak bilinmemekle birlikte yapılış zamanının 14’ncü yüzyıl olduğu tahmin edilmektedir. Girişi tek kapıdan olan kilisede, merdiven basamakları neredeyse yok olmuş durumdadır. Ortadaki sütunları günümüzde yıkık olan kilise, bölgedeki tek kaya kilisesi olarak görülmesi gereken önemli bir yapıdır.Zimon Kilisesi
Şiran merkeze bağlı olan Çevrepınar (Zimon) köyündeki bu kilise, ilçe merkezine yaklaşık 20 kilometre uzaklıkta yer almaktadır. Mübadeleden önce, 1923 yılına kadar Rumların yaşadığı bölgede yer alan kilise 125 metrekarelik bir alanı kaplamaktadır. Kilise dört ana sütun üzerinde yer almaktadır ve kesme taştan inşa edilmiştir. Geometrik şekillerle bezenmiş sütun başlıkları mevcuttur. Sütunları ise kurşun eritilip üst üste konmuştur. Kilisenin en öne çıkan yanı; ana kubbe üzerine karşılıklı olarak küpler konulup sesin yankılanmasının sağlanmasıdır. Kapısı işlemeli olan kilisenin papaz yeri ise yıkık durumdadır.Kuluca
Çengel boynuzlu dağ keçilerinin koruma sahası ilan edilen Kuluca, Şiran’a bağlı bir köydür. Soyu tükenme tehdidi altında bulunan bu keçilerden bölgede yaşayan sadece birkaç tane sürü kalmıştır. Avlanmanın kesinlikle yasak olduğu bölgeye yapılabilecek bir gezide, dağ keçilerinin rahatsız edilmemesine özen gösterilmelidir.Seydi Baba Türbesi ve Firdevs Hatun Türbesi
Gelin Ebe Türbesi ismiyle de bilinen Seydi Baba Türbesi, aynı adı taşıyan köyde bulunmaktadır. Çatısı restore edilen türbeyle ilgili yazılı bir belge yoktur. Türbede kimlerin yattığı tam olarak bilinmediği için farklı isimlerle anılan bu türbe, bölgede ziyaret edilebilecek yapılar arasındadır. Ayrıca Gümüşhane-Şiran yolu üzerinde bulunan Çilhoroz Dağı’ndaki Firdevs Hatun Türbesi de bölgede ilgi çeken yapılar arasındadır. Yapılış tarihi 1567 olan türbenin kitabesi bölgedeki ilkokulun bahçesinde bulunmaktadır.Şiran Kulesi
Kısa bir süre önce inşa edilen Şiran Kulesi, ilçenin güzel manzarasını izlemek için tercih edilen bir yapıdır. Kuşbakışı bir manzara sağlayan kule her ne kadar 10 yıl civarında kısa bir tarihe sahip olsa da yapımı önemli bir olaya dayanır. Yüzyıllar önce bölgeye gelen Evliya Çelebi’nin kulenin bulunduğu tepeden ilçeye bakarak, “Ne seyran bir yurt” dediği belirtilmektedir. O nedenle Evliya Çelebi Yılı ilan edilen 2011’de kulenin yapımı kararlaştırılmıştır.Kelkit Çayı
Şiran’da görülmesi gereken doğal güzelliklerden biri de Kelkit Çayı’dır. Yeşillikler içinde kıvrıla kıvrıla akan Kelkit Çayı, doğayla iç içe huzurlu bir gün geçirmek isteyenlerin, kıyısında vakit geçirdiği bir yer olma özelliği taşımaktadır. Çevre ilçelerden ve köylerden sık sık ziyaretçi alan Kelkit Çayı, onu oluşturan Yeşilbük, Karaca, Zunzurt ve Yukarıkulaca dereleriyle de görülmeye değerdir.Şiran mutfak kültürü
Gümüşhane yemek kültürünün özelliklerini taşıyan Şiran’da, mutfağın ana bileşenlerini tarım ürünleri, özellikle de tahıl oluşturmaktadır. İlçede yapılan tarhana, yarma, erişte ve bulgur yaz aylarında hazırlanıp kışın tüketilmektedir. Ayrıca bölgede yetiştirilen elma, armut, dut ve erikler de kurutularak, kış aylarında lezzetli yemeklerin bileşenleri olarak kullanılmaktadır. Torul bölgesinde yapılan ve çil peyniri denilen küp peynir Şiran’da da yapılmaktadır.Fındık veya ceviz içi şekere batırılarak elde edilen küme, yufka ile yapılan siran, süt kaymağına unun katılmasıyla yapılan tuhala, pekmez ve dut pestili de yörede yaygın lezzetler arasındadır. Ayrıca ilçede sac kavurma ve ızgara çeşitleri de bolca tüketilmektedir. Şiran’da bulunan restoran ve lokantalarda yöresel lezzetlerin yanı sıra Türk mutfağının öne çıkan yemeklerini bulabilirsiniz. İlçede turistlerin uğrak noktalarından olan Sultan Sofrası, kahvaltı ve brunch mekanı olmasının yanı sıra sac kavurma ve ızgara ürünleriyle de tercih edilmektedir.
Frig Vadisi Gece Hayatı
Şiran’da gece hayatı
Küçük ve sevimli bir ilçe olan Şiran’da gece hayatı gelişmemiştir. Bunda bölgenin muhafazakar yapısı ve turizme yeterince açılmamış olması etkili olmuştur. İlçede akşam saatlerinde kafe, çay ocağı ve restoranlarda vakit geçirilmektedir. Şiran’da akşam yemeğinin ardından keyifli vakit geçirebileceğiniz mekanlardan başlıcaları; Mavi Ay Cafe, Görsut Balık Restaurant, Sultanım Çay Evi gibi işletmelerdir.