Trabzon’un denize kıyısı olmayan tek ilçesi konumundaki Tonya, Trabzon il merkezine 68 kilometre mesafede yer almaktadır. Vakfıkebir’e 20 kilometre uzaklıkta bulunan ilçenin doğusunda Düzköy ve Maçka, güneyinde Gümüşhane’nin Kürtün ilçesi, kuzeyinde ve batısında Vakfıkebir ile Şalpazarı ilçeleri bulunmaktadır. Toplam 264 kilometrekare yüzölçümüne sahip olan ilçenin deniz seviyesinden yüksekliği ise 750 metre civarındadır. Genel olarak engebeli bir araziye sahip olan Tonya’da yüksek dağ sıraları görülmez, ancak kuzeyden güneye uzanan tepeler mevcuttur.Tonya ilçe merkezi Fol Deresi vadisinde yer almaktadır. İlçedeki en yüksek tepe bin 900 metre yüksekliğindeki Karakısrak tepesidir. Fol Deresi ve Çamlık Deresi dışında akarsu ve göle sahip olmayan ilçede, yaz aylarında akarsuların miktarı önemli ölçüde azalmaktadır. Karadeniz ile karasal iklim arasında geçiş özelliği taşıyan Tonya’da, yoğun nem nedeniyle yaz aylarının büyük kısmı sisli yaşanmaktadır. İklime uygun bir bitki örtüsüne sahip olan ilçede, meralar ve ormanlar arazinin büyük bir çoğunluğunu kaplamaktadır. Kızılağacın ağırlıkta olduğu yoğun ormanlar, ilçenin güneyinde yer alan Kalınçam köyü bölgesindedir. İlçenin yüksek kesimlerinde fındık yetişmediği için ekonominin temelini hayvancılık oluşturmaktadır.İlk kuruluşu hakkında kesin bilgiler bulunmayan Tonya, tahminlere göre 13 ya da 14’üncü yüzyıllarda kurulmuştur. Bölgenin Osmanlı İmparatorluğu’nun kontrolüne girmesinin ardından Erzurum, Gümüşhane, Bayburt ve bölgeden gelen Türkmen boyları ilçede yerleşmeye başlamıştır. Birinci Dünya Savaşı yıllarında Rus işgaline karşı verilen halk mücadelesiyle öne çıkan Tonya, 1916 yılında uğradığı işgalden 1918 yılında kurtarılmıştır. Uzun yıllar boyunca Vakfıkebir ilçesine bağlı bir belde olan Tonya, 1954 yılında ilçeden ayrılarak belediye statüsüne kavuşmuştur.
Tonya’ya nasıl gidilir?
Trabzon il merkezine 68 kilometre uzaklıkta bulunan Tonya ilçesi kolay ulaşım imkanlarına sahiptir. İlçede toplu ulaşım araçlarıyla ulaşılabileceği gibi özel araçlarla da pratik bir şekilde gidilebilmektedir. Trabzon Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı otobüslerin gün içinde seferler düzenlediği Tonya ilçesine, bunun yanı sıra minibüslerle de ulaşım mümkündür.İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerden Tonya ilçesine ulaşmak için Trabzon Uluslararası Havalimanı kullanılabilir. THY’nin yanı sıra özel havayolu firmalarının da her gün karşılıklı seferler düzenlediği Trabzon Uluslararası Havalimanı’na indikten sonra belediye araçları, kiralık araç ya da havayolu servis araçlarıyla Tonya ilçesine bir saatten kısa bir sürede ulaşılabilmektedir.Tonya’da doğa sporları
Engebeli yapısı ve yaylalarıyla doğa sporlarına uygun bir coğrafyaya sahip olan Tonya’da, trekking başta olmak üzere çeşitli aktiviteler yapılabilmektedir. İlçede doğa yürüyüşü yapılabilecek en uzun rota, Erikbeli Yaylası’ndan başlayıp Kadırga, Çatma Obası yaylaları ve Zigana Kayak Merkezi’ne kadar devam eden parkurdur. Doğal güzellikler arasında keyifli bir yürüyüş yapılabilecek bu parkurun yanı sıra Kadıralak Yaylası’nda da doğa yürüyüşleri yapılabilmektedir.Kadıralak Yaylası’nda ayrıca olta balıkçılığı, bisiklet sporu, piknik, fotoğrafçılık, yaban hayatı gözlemciliği ve ATV safari gibi aktiviteleri yapmak da mümkündür. Tonya’da ayrıca belediye tarafından yapılan bir yürüyüş yolu da son zamanlarda yoğun ilgi çekmektedir. Doğal güzellikleriyle ilgi çeken Fol Deresi üzerinden Canik Şelalesi’ne kadar süren bu bin 800 metre uzunluğundaki yürüyüş yolunda keyifli vakit geçirilebilir.Tonya’da gezilecek yerler
Kadıralak Yaylası
Tonya’nın en ünlü yaylası olan Kadıralak, ilçe merkezine 9 kilometre mesafede bulunmaktadır. Mavi yıldız çiçeği ile ünlü olan yaylaya, eşsiz bir manzara eşliğinde kolaylıkla ulaşılabilmektedir. Özel araçların yanı sıra turlarla da gidilebilen yayla, bin 300 metre yüksekliğe sahiptir. Mart ayı sonunda yaylada açan mavi yıldız çiçekleri görülmeye değerdir. Tabiat parkı ilan edilen Kadıralak Yaylası’ndaki bu çiçekler Uluslararası Bern Sözleşmesi’ne göre koruma altına alınmıştır. Ladin ağaçlarının yaygın olduğu yaylada, ayrıca kayın, porsuk, sakallı kızılağaç, göknar, gürgen, Istıranca meşesi, dağ karaağacı, fındık, akçaağaç, kızılağaç, kestane ve ceviz ağaçları da görülmektedir. Yaban hayatının da gözlemlenebileceği Kadıralak Tabiat Parkı’nda; dağ keçisi, ayı, kurt, karaca, yaban domuzu, porsuk, sansar, çakal, vaşak, tilki, sincap, keklik, tavşan, yaban ördeği ve dağ horozunun yanı sıra dere alabalığı da yaşamaktadır.Erikbeli Yaylası
Tonya’nın bir güzel yaylası olan Erikbeli, ilçe merkezine 23 kilometre mesafede bulunmaktadır. Yapılaşmanın olmadığı yaylada, çadırda ve karavanlarda konaklanılabilmektedir. Bol oksijenli ve yeşillikler içindeki yayla, doğa yürüyüşlerine uygun yapısıyla da dikkat çekmektedir. Bozulmamış bir doğa ile iç içe olmak isteyenlerin tercih ettiği Erikbeli Yaylası’nda güzel vakit geçirebilirsiniz.Çatma Obası Yaylası
Tonya’nın küçük ama muhteşem güzelliklere sahip yaylası Çatma Obası ilçe merkezine yaklaşık 45 kilometre uzaklıktadır. Erikbeli Yaylası’nın 14 kilometre doğusunda bulunan Kadırga Yaylası’na 9 kilometre mesafedeki yayla, deniz seviyesinden 2 bin 200 metre yüksekliğe sahiptir. Doğa yürüyüşleri için de uygun olan yayladan Zigana Kayak Merkezi’ne kadar yürünebilmektedir. Yaylada bulunan Mızraklı Su, Şehitler Tepesi ve Çıngıraklı Kuyu mitolojiye konu olmuş yerlerdir.Kadırga Yaylası
Tonya ilçesine 24 kilometre uzaklıktaki Kadırga Yaylası, 2 bin 300 metre yüksekliğiyle öne çıkmaktadır. Yüksekliği nedeniyle ağaç yetişmeyen yaylada, otların oluşturduğu yemyeşil bir ortam bulunmaktadır. Bu yaylada her yıl temmuz ayının sonunda geleneksel olarak Kadırga Şenlikleri düzenlenmektedir. Binlerce kişinin katıldığı bu şenliklerde; halk oyunları, yarışmalar ve davullu zurnalı eğlenceler dikkat çekmektedir.Sazalan Yaylası
Tonya’da görülebilecek bir diğer yayla olan Sazalan’ın ilçe merkezine uzaklığı 24 kilometredir. Erikbeli Yaylası’na 5 kilometre mesafedeki Sazalan Yaylası, bin 700 metre yüksekliğe sahiptir. Altyapı hizmetleri bulunan yaylaya toprak yolla ulaşılmaktadır. Özel aracın yanı sıra yaz aylarında ticari araçlar da yaylaya yolcu taşımaktadır.Kuşdili Beldesi
Tonya’nın Kuşdili beldesi ilginç bir özelliğiyle öne çıkmaktadır. Beldede her yıl düzenlenen Kuşdili Festivali’nde, ıslıkla birbirleriyle iletişim kuran bölge halkının gösterileri ilgiyle izlenmektedir. Birbirlerine yaklaşık iki kilometre uzaklıktaki insanlar, ıslıkla birbirlerine her şeyi anlatabilmektedir.Barak Göleti
Özel bir işletme olan Barak Göleti, son yıllarda Tonya’nın turizme kazandırılan yerlerinden biridir. Tonya ilçe merkezine 5 kilometre mesafede yer alan gölet, Karşular Mahallesi’nin yakınındadır. Bahar aylarında yoğun ilgi gören Barak Göleti, yeşil doğasıyla özellikle hafta sonları tercih edilmektedir. Gölet kenarında yer alan iskele ve oturma alanlarında keyifli vakit geçirilebileceği gibi çevrede doğa yürüyüşleri de yapılabilmektedir.Tonya’da nerede ne yenir?
Doğu Karadeniz yemek kültürünün özelliklerini taşıyan Tonya’nın kendine özgü lezzeti ise tereyağıdır. İsmini tüm dünyaya Tonya Tereyağı olarak duyuran ilçede, yöresel ürünlerle hazırlanan kahvaltılar da oldukça meşhurdur. Yine bölgede yaygın olan karalahana, fasulye, mısır ekmeği, kuymak ve hamsi de yemeklerin başlıca ana maddeleridir. Yemeği, sarması ve çorbası yapılan karalahananın bölge mutfağında özel bir yeri vardır.Trabzon’un Tonya ilçesinde bulunan restoran ve lokantalarda yöresel lezzetleri tadabilirsiniz. İlçede en çok tercih edilen restoranlar; Kürtün Caddesi’nde yer alan Konak Pide Salonu, Menekşe Sokak üzerinde hizmet veren Taş Fırın Pide Salonu, Büyük Liman Caddesi’ndeki Bektaşlar Pide Salonu, Senetli Sokak’ta faaliyet gösteren Tat Lokantası, Kaleönü 2. Sokak’ta hizmet veren Kardeşler Köfte Salonu, Kürtün Caddesi üzerinde bulunan Durak Köfte Salonu ve yine aynı caddede bulunan Ustanın Yeri gibi işletmelerdir.Tonya’da gece hayatı
Trabzon’un Tonya ilçesinde aktif bir gece hayatı yoktur. Ancak ilçede yer alan kafeterya ve pastanelerde akşam saatlerinde keyifli vakit geçirilebilir. Tonya’da ağırlıklı olarak gençlerin tercih ettiği bu mekanların öne çıkanlarını Dr. Şerafettin Özdemir Caddesi’nde hizmet veren Umut Kafe, yine ayın cadde üzerinde bulunan Özlem Cafe ve Kürtün Caddesi üzerinde faaliyet gösteren Değirmen Pastanesi olarak sıralayabiliriz.Canlı bir gece hayatı yaşamak isteyenler ise Tonya’ya 68 kilometre uzaklıktaki Trabzon il merkezine gidebilirler. Burada yer alan bar, pub, gece kulübü ve meyhane gibi mekanlarda gecenin ilerleyen saatlerine kadar eğlenmek mümkündür. Trabzon il merkezindeki revaçta mekanları ise English Pub, Mey Bar, Retto ve Cıngıl bar olarak sıralayabiliriz.