Torul Gezi Rehberi
Torul Gezi Rehberi
Ünlü Zigana Dağı’yla bilinen Gümüşhane’nin Torul ilçesi, hem Trabzon’a hem de Gümüşhane’ye yakın konumu nedeniyle bölgenin önemli merkezlerinden biridir. Karadeniz Bölgesi’nde bulunan ilçe, akarsu vadileriyle parçalanmış topraklara sahiptir. Deniz seviyesinden yüksekliği ortalama bin metre olan Torul’un kuzeyinde Zigana Dağı vardır. Hayvancılık ve ormancılığın ana geçim kaynağı olduğu bölgede; ayrıca patates, fasulye, elma, armut, vişne ve armut yetiştirilmektedir. Harşit Çayı kenarında, dağların yamaçlarında kurulan ilçenin eski ismi Ardasa’dır. Karadeniz ikliminin egemen olduğu Torul’da, kış ayları sert, yaz ayları ise ılık geçer, yağışlar ise bölge geneline göre daha azdır. Bugünkü adını bölgede otağ kuran Tuğrul Bey’den alan ilçenin ismi “Kutsal Makam” anlamına gelmektedir.Çok sayıda medeniyete ve önemli olaylara tanıklık eden Torul, gezilebilecek çok sayıda tarihi yapıya sahiptir. Torul, 4. Haçlı Seferleri esnasında Trabzon’u fetheden Cenevizliler tarafından ele geçirilmiştir. O dönem bölgede kaleler ve haberleşmelerde kullanılan ateş kuleleri inşa edilmiştir. Anadolu’nun çeşitli bölgelerinden buraya gelen Türkmenler, 1292 ile 1399 arasında çadırlı göçebe yerleşmeye başlamışlardır. Ardından 1461’de Fatih Sultan Mehmet, İran’a sefere çıktığında Torul bölgesini de Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katmıştır. Tarihi İpek Yolu üzerinde yer alan ilçe, tarih boyunca birçok kez el değiştirmiştir. 1880’lerde Gümüşhane sancağının bir kazası konumunda olan Torul, Cumhuriyet döneminde Gümüşhane’nin bir ilçesi halini almıştır. 1916’da Rusların işgal ettiği bölge, 1918’de Gavur Dağı eteklerinde yaşanan çatışmalar sonucu işgalden kurtarılmıştır.
Tarihi ve doğal zenginlikleriyle ünlü Karadeniz’in bu güzel ilçesi, Zigana Dağı’na sahip olmasının yanı sıra doğal yapısı nedeniyle son yıllarda bir turizm merkezine dönüşmüştür. İlçenin turizm bakımından gelişmesinde ilçede yer alan kayak merkez, mağara, yaylalar ve Zigana Dağı’nın payı büyüktür.
Torul’a nasıl gidilir?
Gümüşhane’nin yanı sıra Trabzon’a da yakınlığı nedeniyle geniş ulaşım seçeneklerine sahip olan Torul’a karayolu aracılığıyla gidilmektedir. Gümüşhane il merkezine 25 kilometre mesafede yer alan Torul’a gitmek için toplu taşıma araçları bulunmaktadır. İlçeye dolmuşlar ile yarım saatte ulaşmak mümkündür. Özel araçla gitmek isteyenler ise 20 dakikada ilçeye ulaşabilirler.Trabzon, Gümüşhane, Bayburt, Erzurum yolu üzerinde yer alan Torul, Trabzon-İran arasındaki transit karayolunun geçtiği yerlerden biridir. Trabzon’a 147 kilometre uzaklıkta yer alan ilçe, Tirebolu’ya 93, Bayburt’a 100, Erzurum’a 210, Kürtün’e 20, Tirebolu’ya ise 90 kilometre mesafede bulunmaktadır. Büyükşehirlerden ilçeye havayolu ile gitmek isteyenler en yakındaki havalimanı olan Trabzon’a uçarak, buradan Torul’a gidebilirler.
Trabzon ucuz uçak bileti
Torul’da doğa sporları
Torul’da doğa sporları
Gümüşhane’nin Torul ilçesi, doğa sporları için oldukça elverişli bir coğrafyaya sahiptir. İlçede bulunan Zigana Kayak Merkezi başta olmak üzere, Zigana Dağı ve ilçeye bağlı köyler doğa sporları için uygun ortamlar sunmaktadır.Kış sporlarının yanı sıra trekkingin yaygın olduğu ilçede, Kocadal köyünde başlayıp Kalis Yaylası'nda sona eren 11 kilometrelik parkur yoğun olarak tercih edilmektedir. Ayrıca Zigana köyünden başlayan ve tarihi İpek Yolu’nu da kapsayan parkur da oldukça keyifli bir rotadır.
Torul sınırlarında yer alan Zigana Dağı, dağcılık sporu tutkunları için zorlu, ama keyifli bir ortam sunmaktadır. Ancak bu dağın çetin şartları nedeniyle dikkatli olmak gerekmektedir.
Torul’da gezilecek yerler
Torul’da gezilecek yerler
Zigana Dağı ve Geçidi
Torul’un adını meşhur eden yerlerin başında Zigana Dağı ve Geçidi gelmektedir. Yılın neredeyse yarısı karla örtülü olan Zigana Dağı’ndaki geçidin deniz seviyesinden yüksekliği 2 bin 32 metredir. Torul sınırlarında bulunan geçit, Gümüşhane ile Trabzon illerini birbirine bağlamaktadır. Trabzon’un güney kısmında bulunan 3 bin 63 metre yükseklikteki Çakır Dağı’ndan başlayan Zigana Dağı, Karaburun’a kadar devam eder. Yüksekliği 2 bin 511 metre olan Zigana Tepesi ise en yüksek noktadır. Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan bin 71 metre uzunluğundaki Zigana Geçidi, kış aylarında çok zor şartlarda ulaşım sağlayabilmektedir. Bu geçit, aynı zamanda Ortaçağ’da Avrupa ile Asya bağlantısını yapan en büyük kervan yolu üzerindedir.Zigana Yaylası ve Turizm Merkezi
İlçe merkezine yakın konumda bulunan Zigana Yaylası ve turizm merkezi, Gümüşhane Trabzon karayolunun 50’inci kilometresinde yer almaktadır. Yaz aylarında büyük ilgi gören 2 bin metre yükseklikteki yayla, doğasıyla ve temiz havasıyla bölge halkını kendine çekmektedir. Her yıl binlerce kişinin ziyaret ettiği Zigana Yaylası’nda elektrik, telefon ve lokanta hizmetleri mevcuttur. Torul’a yapılan gezilerde; temiz havasıyla, yeşilliğiyle ve soğuk suyuyla ünlü bu yaylayı görmek gelenek haline gelmiştir.Zigana Kayak Merkezi
Torul’a yakın olan Zigana Kayak Merkezi, ormanlarla kaplı bir bölgede yer almaktadır. Kış aylarında kar kalınlığının 100 ila 150 santim arasında olduğu kayak merkezi yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir. Tesiste kayak bilmeyenlere özel ders de verilmektedir. Deniz seviyesinden yüksekliği bin 900 ila 2 bin 500 metre arasında değişen pistin uzunluğu 661 metredir. Bir tane teleskinin bulunduğu tesiste, orta ve zor olarak iki kademeden meydana gelmektedir. Kayak merkezinde konaklama imkanı da vardır. Restoranı bulunan ve canlı müzik hizmeti verilen tesisin yatak kapasitesi sınırlıdır.Torul Kalesi
Cenevizliler döneminde inşa edilen Torul Kalesi, Fatih Sultan Mehmet’in bölgeyi gele geçirmesinin ardından onarılmıştır. Kalenin sur duvarlarının bir bölümü günümüzde varlığını sürdürmektedir. Kalenin duvarları kesme ve moloz taştan yapılmış olup, harç olarak kireç kullanılmıştır. Kaleden Harşit Çayı’na inen gizli bir tünel olduğu ve kalenin su ihtiyacının buradan karşılandığı iddia edilse de günümüzde bu geçit kalmadığı için bu iddia doğrulanamamıştır.Torul Cam Teras
Torul’da bulunan cam teras, eşsiz bir manzara izlemek isteyenlerin mutlaka uğradıkları bir noktadır. Gümüşhane Trabzon yolu yakınında yer alan terasın 240 metre yüksekliği vardır. 2016 yılında yapılan cam teras, Türkiye’nin en yüksek cam terasları arasında bulunmaktadır. Terasın 90 metrekarelik alanı vardır ve 50 kişi aynı anda manzarayı izleyebilmektedir. Cam terasa giriş için ücret alınmaktadır.Ardesa Köprüsü
Torul ilçe merkezinde bulunan Ardesa Köprüsu, 1890’da inşa edilmiştir. Köprünün ayakları arasında yuvarlak kemerler mevcut olup, korkulukları kesme taştan yapılmıştır. Uzunluğu 70 metre olan köprü, 6 metre genişliğinde ve 10 metre yüksekliğindedir. Halihazırda kullanılan Ardesa Köprüsü’nden sadece bir araç geçebilmektedir. Torul ilçe merkezinin iki yakasının birbiriyle bağlantısını sağlayan tek köprü konumundaki Ardesa Köprüsü’nü görmenizi öneririz.Karaca Mağarası
Torul yakınlarında bulunan Karaca Mağarası, Gümüşhane kent merkezine 17 kilometre mesafede yer alan Cebeli köyü sınırlarındadır. Deniz seviyesinden bin 550 metre yükseklikte yer alan mağara, benzer tarzdaki mağaralar arasında dünyanın en güzel ikinci mağarası olarak nitelendirilmektedir. Mağaranın duvar perde desenleri olağanüstü güzelliktedir. Uzunluğu 100 metre olan Karaca Mağarası’nın toplam alanı bin 500 metrekare olup, dört ayrı salonu bulunmaktadır. Halen canlı bir mağara olan Karaca Mağarası’ndaki oluşumlar devam ettiği için yıl içinde beş ay kapalı tutulmaktadır. Sarkıt, dikit, sütun, traverten, mağara mantarı ve mağara incilerinin yer aldığı mağaradaki oluşumların 30 bin yıllık olduğu belirtilmektedir. Klimalı bir havaya sahip olup yaz ve kış aylarında hep 18 derece civarında olan bu mağarayı görmenizi öneririz.Artabel Gölleri
Toplam 18 tane gölü kapsayan Artabel Gölleri, Torul’un Gülaçar köyünden geçen Artebel Deresi üzerinde yer almaktadır. Gülaçar köyünün Artebel Mahallesi’ni geçtikten sonra orman yolu izlendiğinde ilk şelaleye ulaşılmaktadır. Ardından ortalama bir buçuk saatlik bir yürüyüşün ardından ise ilk göl olan Karanlık Göl’e varılabilir. Bölgede bulunan 18 tane krater gölü nedeniyle burası Artebel Gölleri Tabiat Parkı ilan edilmiştir ve koruma altındadır.Limni Gölü
Zigana köyünün Saronay yaylasında yer alan Limni Gölü, Soğuksu Ormaniçi Dinlenme Yeri diye de adlandırılmaktadır. Doğal güzelliklere sahip göl ve çevresinin temiz havası ve eşsiz bir manzarası vardır. Göl çevresinde 200 civarında bitki türünün bulunduğu tespit edilmiştir. Bölge, karavan kamp için tercih edilen yerlerden biridir.Gümüştuğ Kalesi
Torul kent merkezine 30 kilometre mesafede yer alan Gümüştuğ köyündeki kalenin yanında Bizans döneminden kalma eserler ortaya çıkarılmıştır. Günümüzde yıkık durumda olan kaleden pek bir şey kalmamıştır. Ancak yanında bulunan tarihi eserlerden, üzerinde Konstantinata yazılı sikkeler öne çıkmaktadır. Kale içinde bir tapınak kalıntıları da mevcut olup, burada 1.5 metre yüksekliğindeki beş sütun dikkat çekmektedir.Panagia (Meryem Ana) Manastırı
Torul’da Çit Deresi’nin yanındaki yamaç üzerinde yer alan manastır ve avlusu büyük duvarlarla çevrilmiştir. Kim tarafından yapıldığı tespit edilemeyen manastırın Khaldea metropolitliğine bağlı olduğu saptanmıştır. Yapılış tarihinin 900’ler olduğu tahmin edilen manastır, tarih boyunca onarımlar geçirmiştir.Alpullu Kilisesi
Cebeli köyünün Karaca Mahallesi’nde yer alan kilise, batı yönünden bir giriş kapısına sahiptir. Üstü beşik tonozla örtülen Alpullu Kilisesi, bugüne kadar ayakta kalmayı başaran yapılar arasındadır. Kilisenin yontma taştan yapılan ana duvarları bir metre kalınlığa sahiptir.Arpalı Kilisesi
Arpalı köyünde bulunan kilisenin kitabesine göre yapılış tarihi 1852’dir. Etrafı duvarlarla çevrili olan kilisenin girişinin yan tarafında, altı sütun üzerinde bir çan kulesi mevcuttur. Bölgedeki kiliseler içinde çan kulesine sahip tek kilise olarak dikkat çeken Arpalı Kilisesi’nin sur duvarları içinde rahiplere ait mezarlar bulunmaktadır. Yapı halihazırda cami olarak kullanılıyor.Arılı Mağarası
Arılı köyünde bulunan mağara, Torul merkezine 50 kilometre mesafededir. Köye yaklaşık bir kilometre uzaklıkta bulunan Arılı Mağarası, dar bir girişin ardından geniş odacıklardan meydana gelmiştir. Tavan yüksekliği yer yer 10 metreye kadar ulaşan mağaranın içinde farklı renklerde sarkıt ve dikitler mevcuttur.Torul’da nerede ne yenir?
Gümüşhane mutfağının özelliklerini taşıyan Torul’da, mutfak kültürü temel olarak tahıldan meydana gelmektedir. Yazdan hazırlanan tarhana, bulgur, erişte ve yarmadan yapılan yemeklerin yanı sıra bölgede yetişen elma, dut, armut ve erik de kurutularak kışın değerlendirilmektedir. Torul’un kendine has lezzeti ise çil peyniridir. Küp peyniri de denilen bu lezzet ilçede oldukça yaygındır. Ayrıca Torul ilçesinde, yöresel mutfağın önemli bir bileşeni olan kuzu eti de ünlüdür. Bunların yanı sıra fındık veya ceviz içinin şekere batırılmasıyla yapılan küme, süt kaymağına unun katılmasıyla elde edilen tuhala, siran, pestil ve pekmez de bölgede yaygındır. Erişte, mantı çorbası, ıspanak, pazı, patates, lemis, yufka, siron ve fasulye bulgurlusu yemekleri de il genelinde tüketilmektedir.Torul’da yöresel lezzetleri ve Türk mutfağının yemeklerini tadabileceğiniz çok sayıda restoran ve lokanta bulunmaktadır. Bunların başında gelenler; Zigana köyündeki Zehir Hüseyin’in Yeri, Osman Hocanın Yeri, Lütfi Dayının Yeri ile ilçe merkezindeki Çiçek Lokantası, Bizim Lokanta, Bulut Safası ve Çiğ Köfte Torul gibi mekanlardır.
Torul’da gece hayatı
Torul’da gece hayatı
Torul’da hareketli bir gece hayatından söz edilemez. İlçede yer alan kafe ve çay bahçelerinde akşam saatlerinde keyifli vakit geçirebildiği gibi köylerde ve kayak merkezinde bulunan az sayıdaki mekanda da eğlenmek mümkündür. Torul’da doğayla iç içe gece yürüyüşleri ve kırsal bölgelerdeki mangal partileri geceleri hareketlendiren etkinliklerin başlıcaları arasındadır. İlçedeki kafelerden Yeşilköy yolu üzerinde bulunan Kaju Cafe ve Atatürk Caddesi üzerinde yer alan Gönül Cafe özellikle gençlerin uğrak yeri olarak öne çıkmaktadır.